ارزيابي روابط بين صفات و انتخاب ژنوتيپ‌هاي برتر گندم نان با استفاده از روش باي‌پلات ژنوتيپ در عملكرد× صفت

انتخاب ژنوتيپ هاي پرمحصول و پايدار به ويژه براي شرايط ديم از اهميت زيادي برخوردار است. هدف از اين تحقيق، استفاده از روش باي‌پلات ژنوتيپ در عملكرد × صفت (GYT) جهت انتخاب ژنوتيپ‌هاي برتر گندم نان بر اساس تركيب عملكرد صفت تحت شرايط ديم بود. به‌همين منظور، 16 ژنوتيپ گندم نان در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در دو سال زراعي (98-1396) ارزيابي شدند. مقايسه ميانگين عملكرد دانه ژنوتيپ‌ها در سال‌هاي اجراي آزمايش نشان داد كه ژنوتيپ هاي G1 (رقم آفتاب)، G15 و G8 به ترتيب با ميانگين عملكرد دانه 3433، 3269 و 3232 كيلوگرم در هكتار داراي بيش ترين عملكرد دانه بودند. بررسي نمودار چندضلعي باي‌پلات GYT نشان داد كه ژنوتيپ‌ G8 در تركيب وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و طول سنبله با عملكرد دانه، بهترين ژنوتيپ بود. ژنوتيپ G1 نيز در تركيب تعداد سنبلچه در سنبله، طول ريشك و زودرسي با عملكرد دانه از برتري نسبي برخوردار بود. نمايش مختصات تستر متوسط (ATC) باي‌پلات GYT، ژنوتيپ‌هاي G1، G8 و G15 را با كليه تركيبات مثبت عملكرد صفت به عنوان بهترين ژنوتيپ‌ها و ژنوتيپ‌هاي G13، G4، G14 و G7 را به عنوان ضعيف‌ترين ژنوتيپ‌ها شناسايي كرد. ژنوتيپ‌هاي G15 و G16 نيز براي تركيبات عملكرد صفت متعادل بودند. رتبه‌بندي ژنوتيپ‌ها بر اساس شاخص GYT نيز نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي G1، G8 و G15 بهترين تركيب عملكرد دانه با صفات مورد ارزيابي را در سال‌هاي اجراي آزمايش داشتند. بر اساس نتايج به دست آمده از اين تحقيق، همبستگي بالايي بين وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و وزن دانه در سنبله در تركيب با عملكرد دانه مشاهده شد كه نشان دهنده سودمندي بالاي تركيب اين صفات با عملكرد دانه براي بهبود عملكرد ژنوتيپ‌هاي گندم نان تحت شرايط ديم است.