تجزيه ژنتيكي صفات فيزيولوژيك گندم نان تحت شرايط نرمال و تنش كمبود آب آخر فصل

بررسي پاسخ‌هاي فيزيولوژيكي در گندم نان نقش بسزايي در شناسايي مكانيسم‌هاي مؤثر در افزايش توليد محصول تحت شرايط نامساعد محيطي به‌ويژه تنش كمبود آب دارد. در اين مطالعه نحوه توارث صفات فيزيولوژيك و عملكرد دانه در دو جمعيت گندم پارسي ×بك‌كراس زمستانه روشن و سيستان ×بك‌كراس زمستانه روشن تحت شرايط نرمال آبي و تنش كمبود آب آخر فصل با استفاده از طرح ژنتيكي تجزيه ميانگين نسل‌ها مورد بررسي قرار گرفتند. نتايج حاصل از مقايسه‌هاي ميانگين نشان داد كه در هر دو تلاقي ميزان عملكرد دانه در شرايط تنش كمبود آب دچار كاهش شد. به‌طوري‌كه ميانگين عملكرد در جمعيت حاصل از تلاقي پارسي × بك‌كراس زمستانه روشن، از 12.65 گرم در بوته به 10.03 گرم در بوته و در تلاقي دوم اين مقدار از 12.93 گرم در بوته به 9.68 گرم در بوته كاهش يافت. والد پارسي در مقايسه با والد روشن افت عملكرد بيشتري از خود در اثر تنش كمبود آب نشان داد. بيشترين مقدار وراثت‌پذيري خصوصي محاسبه‌شده براي هر دو تلاقي به‌ترتيب متعلق به محتواي كلروفيل b (52%-52%)، مساحت سطح برگ (50%-50%) و محتواي كلروفيل كل (45% - 42%) در شرايط نرمال بود. در شرايط تنش كمبود آب نيز در جمعيت نخست بيشترين مقدار وراثت‌پذيري خصوصي متعلق به محتواي كلروفيل b (68%)، مساحت سطح برگ (%61) و محتواي كلروفيل كل (54%) و در دومين تلاقي مربوط به محتواي كلروفيل a (78%) و شاخص سطح برگ (56%) بود. مقدار بالاي وراثت‌پذيري خصوصي براي اين صفات حاكي از نقش بالاي اثر افزايشي در كنترل آن‌ها و امكان وجود تنوع مناسب براي گزينش مستقيم مي‌باشد.