تأثير محلول‌پاشي نانوذرات اكسيد روي بر اجزاي عملكرد، عملكرد و شاخص‌هاي كارآيي روي در برنج تحت شرايط تنش كم‌آبي

روي از طريق تنظيم روزنه و تعادل يوني در گياهان زراعي نقش مهمي در كاهش اثرات منفي تنش خشكي ايفا مي‌نمايد. از طرفي كاربرد روي به فرم نانوذرات به دليل كارايي جذب و انتقال بهتر نسبت به فرم معمولي مي‌تواند در شرايط تنش خشكي اثرات بهتري بر رشد و عملكرد داشته باشد. به همين منظور، آزمايشي با هدف بررسي تأثير محلول‌پاشي نانوذرات اكسيد روي بر اجزاي عملكرد، عملكرد و شاخص‌هاي كارايي روي در برنج رقم طارم هاشمي در شرايط كم‌آبياري به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال 1395 در مزرعه‌اي­ واقع در شهرستان آمل اجرا گرديد. آبياري در چهار سطح (شاهد يا غرقاب دائم، تنش كم‌آبي در مرحله پنجه‌زني به مدت 15 روز، تنش كم‌آبي در مرحله گلدهي به مدت 15 روز و تنش كم‌آبي در مرحله پر شدن دانه به مدت 15 روز به‌عنوان فاكتور اصلي و محلول‌پاشي نانوذرات اكسيد روي در چهار سطح (صفر،25،50 و 75 ميلي‌گرم اكسيد روي در ليتر) به‌عنوان فاكتور فرعي در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه عملكرد، اجزاي عملكرد و هم‌چنين غلظت و جذب روي در دانه و كاه برنج در شرايط تنش كم‌آبي به‌خصوص در مرحله گلدهي به‌طور معني‌داري كاهش يافتند. استفاده از مقادير 50 و 75 ميلي‌گرم بر ليتر نانوذرات اكسيد روي منجر به بهبود طول خوشه (به‌ترتيب 2.7 و 3.6 درصد)، تعداد پنجه بارور در كپه (به‌ترتيب 10.4 و 12.9 درصد)، تعداد دانه پر در خوشه (به‌ترتيب 11.6 و 13.7 درصد)، غلظت (به‌ترتيب 44.2 و 51.8 درصد) و جذب (به‌ترتيب 51.6 و 59.6 درصد) روي در دانه و درنهايت عملكرد دانه (به‌ترتيب 13 و 16.3 درصد) در مقايسه با شاهد يا عدم مصرف نانوذرات اكسيد روي گرديد؛ بنابراين آبياري غرقاب دائم همراه با مصرف 50 ميلي‌گرم بر ليتر نانوذرات اكسيد روي جهت بهبود عملكرد و جذب روي در دانه برنج مناسب است.