تأثير رژيم‌هاي مختلف رطوبتي بر تبادلات گازي و صفات زراعي مرتبط با عملكرد گياه لوبيا (.Phaseolus vulgaris L)

لوبيا يكي از مهم‌ترين منابع تأمين‌كننده پروتئين موردنياز انسان است. تنش خشكي به عنوان اصلي ترين عامل محدودكننده توليد لوبيا در سراسر جهان شناخته شده است. به منظور بررسي تأثير رژيم هاي مختلف آبياري بر تبادلات گازي و صفات زراعي مرتبط با عملكرد گياه لوبيا، آزمايشي در بهار سال 1391 به‌صورت طرح بلوك هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي دانشگاه زنجان اجرا گرديد. تيمارهاي آزمايش شامل پنج سطح مختلف آبياري (آبياري نشتي با تأمين 100 درصد نياز آبي، آبياري قطره‌اينواري با تأمين 100 درصد، 80 درصد، 60 درصد و 40 درصد نياز آبي گياه بود. رژيم هاي آبياري به‌غير از ارتفاع بوته و غلظت CO2 زير روزنه بر ساير صفات مورد ارزيابي تأثير معني داري داشت. كاهش مقدار آب در دسترس اثرات نامطلوبي بر عملكرد و اجزاي عملكرد داشت. بالاترين ميزان عملكرد دانه (945.6 كيلوگرم در هكتار)، تعداد غلاف در بوته (10.95) و شاخص برداشت (23.87 درصد) در تيمار آبياري قطره‌اينواري با تأمين 100 درصد و بالاترين هدايت روزنه‌اي (0.43 ميلي مول بر مترمربع در ثانيه) در تيمار آبياري نشتي با تأمين 100 درصد نياز آبي مشاهده گرديد. در ساير صفات مورد مطالعه بين تيمار آبياري نشتي با تأمين 100 درصد نياز آبي و آبياري قطره‌اينواري با تأمين 100 درصد تفاوتي وجود نداشت. غلظت CO2 زير روزنه در رژيم هاي مختلف آبياري از نظر آماري يكسان بود. عملكرد دانه، تعداد غلاف در بوته و شاخص برداشت تيمار آبياري قطره‌اينواري با تأمين 100 درصد به ترتيب 31.29، 59 و 18.93 درصد بيشتر از تيمار آبياري نشتي با تأمين 100 درصد نياز آبي بود. نتايج نشان داد كه با كاهش مقدار آب مورد نياز، صفات فيزيولوژيكي و زراعي مؤثر بر رشد و نمو لوبيا دچار اختلال گرديده و در نهايت سبب كاهش عملكرد مي شود. ازآنجاكه بين تيمار تيمار آبياري نشتي با تأمين 100 درصد نياز آبي و آبياري قطره‌اينواري با تأمين 100 درصد در بسياري از صفات اكوفيزيولوژيكي، تفاوت معني داري وجود نداشت، به‌منظور كاهش آب مصرفي، پيشنهاد مي شود كه در كشت لوبيا به جاي آبياري نشتي (سنتي) از روش آبياري قطره اينواري با تأمين 100 درصد نياز آبي استفاده شود.