ارزيابي آسيب‌پذيري لرزه‌اي فضاهاي شهري با كاربست تئوري كاتاستروف (مورد: شهر ورزقان)

هدف اصلي پژوهش حاضر ارائه يك چارچوب روش شناسي براي ارزيابي سريع و كارآمد آسيب پذيري فضاهاي شهري نسبت به زلزله است. بسياري از متغيرهاي مؤثر بر آسيب پذيري لرزه اي شهرها از ماهيت مكاني برخوردار هستند؛ ازاين‌رو استفاده از سيستم اطلاعات جغرافيايي در تركيب و يكپارچه نمودن اين متغيرها مي تواند به نتايج مطلوبي منجر شود. با اين حال، يكي از مهم‌ترين مسائل روي هم گذاري لايه هاي داده در سيستم اطلاعات جغرافيايي مربوط به عدم قطعيت هاي وزن دهي و تصميم گيري است. در پژوهش حاضر سعي شد كه با استفاده از توابع تئوري كاتاستروف اين‌گونه عدم قطعيت ها تا حد زيادي تعديل شوند. در تئوري كاتاستروف، اهميت هر يك از متغيرها از طريق مكانيسم دروني سيستم محاسبه مي شود. درواقع، استفاده از رويكرد مذكور باعث تكرارپذيري نتايج مدل مي گردد كه مزيتي قابل‌توجه به شمار مي رود. ارزيابي آسيب پذيري لرزه اي شهر ورزقان با استفاده از توابع تئوري كاتاستروف نشان مي دهد كه بالغ بر 9 درصد از محدوده قانوني شهر در كلاس آسيب پذيري بسيار زياد و 12 درصد آن در كلاس آسيب پذيري زياد واقع شده است. در اين رابطه، بخش عمده اي از مركز شهر ورزقان در برابر زلزله از آسيب پذيري بالايي برخوردار است. تراكم بالاي مسكوني و ساختماني، كيفيت پايين ساختمان ها، قدمت بالا و مصالح نامطلوب بناها، محصورشدگي و كمبود فضاهاي باز شهري، ليتولوژي و زيربناي سست، عدم دسترسي مطلوب به خدمات بيمارستاني و آتش نشاني و غيره منجر به افزايش آسيب پذيري اين بخش از شهر شده است.