بررسي همديدي سيلاب سيستان و بلوچستان و برف سنگين گيلان در زمستان 1398

در اين پژوهش، دو سامانه بارشي زمستانه كه در روزهاي نهم تا دوازدهم ماه‌هاي ژانويه و فوريه سال 2020، به ترتيب سبب سيلاب در استان سيستان و بلوچستان و بارش برف سنگين در استان گيلان شده است، از ديدگاه همديدي بررسي شد. نتايج نشان داد هرچند اين دو سامانه از نظر شكل ظاهري با هم متفاوت‌اند، ولي هر دو هسته سردي دارند و از نظر نحوه تشكيل و تقويت مشابه هستند. تقويت ناوه ارتفاع تراز مياني، ايجاد حركت چرخندي و فرارفت تاوائي نسبي مثبت در شرق ناوه، وجود همگرايي در سطوح پايين، ايجاد يا تقويت كم‌فشار در سطح زمين در موقعيت شرق ناوه، در تشكيل و تقويت اين دو سامانه بارشي نقش اصلي را برعهده دارند. اين سازوكارها با نظريه تشكيل و توسعه سامانه‌هاي كم‌فشار عرض‌هاي مياني هماهنگ است. يكي از تفاوت‌هاي آشكار اين دو سامانه، تداوم و افزايش سرعت باد شمالي در سامانه اولي است كه در اثر تغيير نصف‌النهاري جت قطبي ايجاد شده است. اين شرايط سبب شده است تا انحناء چرخندي ايجاد شده در محور جت جنب حاره‌اي، در سامانه اولي بيشتر شود و به سوي جنوب نيز امتداد يابد. اين انحناء در سامانه اولي در شرق درياي سرخ و در سامانه دومي در شمال شرق درياي مديترانه قرار گرفته است. همچنين در سامانه اول فرارفت هواي گرم و مرطوب از درياي عرب و درياي عمان و در سامانه دوم فرارفت هواي سرد از روي درياي خزر شرايط مناسبي را براي به ترتيب بارش همرفتي و بارش برف سنگين فراهم كرده است.