شناسايي نشانگرهاي ISSR مرتبط با صفات كمي اكوتيپ‌هاي زعفران زارعي (Crocus Sativus L)

به منظور بررسي ارتباط صفات كمي و نشانگرهاي ISSR (Inter Simple Sequence Repeat) آزمايشي تحت دو شرايط مزرعه و آزمايشگاه در دانشگاه زنجان انجام شد. در اين آزمايش از 20 آغازگر ISSR استفاده شد و صفات زراعي (شامل تعداد گل، وزن تر كلاله، وزن تر گل، وزن خشك كلاله، وزن خشك گل، طول كلاله، عملكرد زعفران، تعداد بنه دختري، وزن تر بنه، وزن خشك بنه، تعداد برگ، طول برگ، عرض برگ، سطح برگ، وزن خشك برگ، زيست توده، شاخص برداشت)، صفات فيزيولوژيك (سرعت تعرق، هدايت روزنه اي، فتوسنتز) و متابوليت هاي ثانويه (پيكروكروسين، سافرانال و كروسين) در طول فصل رشد اندازه گيري شدند. از آغازگرهاي مورد استفاده 3 آغازگر داراي تكثير نبودند و 17 آغازگر داراي تكثير، چندشكلي نشان دادند. اين آغازگرها در مجموع 133 باند را ايجاد نمودند كه ميانگين تعداد باند‏ها در كل جايگاه ها 7.82 بود. بيشترين تعداد آلل مربوط به آغازگر I-8 (15 آلل) بود. اما بيشترين مقدار هتروزيگوسيتي و محتواي اطلاعات چندشكلي درجايگاه I7 مشاهده شد كه مقدار آن 0.93 بود. نتايج تجزيه رگرسيون گام به گام نشان داد آغازگرهاي مورد مطالعه (9 آغازگر) با اكثر صفات به جز وزن تر گل، سافرانال، كروسين، تعداد بنه دختري و سرعت تعرق ارتباط معني داري داشتند و بيش ترين ضريب تبيين مربوط به صفات عملكرد (%79)، وزن خشك برگ (%76)، تعداد گل (%73) و سطح برگ (%70)  بود. آغازگر I-6 با 9 صفت كمي در ارتباط بود كه بيشترين ارتباط را در ميان آغازگرهاي مورد مطالعه با صفات كمي داشت. اين آغازگر با صفات وزن تر كلاله، وزن خشك كلاله، وزن تر و خشك بنه، تعداد برگ، سطح برگ، وزن خشك برگ، هدايت روزنه اي و فتوسنتز ارتباط دارد. آغازگر I-6، 11 مكان ژني را در جمعيت مورد مطالعه شناسايي كرد با توجه به تعداد مكان هاي ژني شناسايي شده مي تواند يكي از آغازگرهاي مهم در ارتباط با صفات كمي تلقي گردد. آغازگرهاي U808 و U834 به ترتيب با 5 و 4 صفت در ارتباط بودند كه بعد از آغازگر I-6 بيشترين ارتباط با صفات كمي را داشتند. اين دو آغازگر بطور مشترك با صفات تعدادگل، شاخص برداشت و عملكرد كلاله در ارتباط بودند. با توجه به ارتباط مشاهده شده احتمال دارد بتوان از اين جايگاه هاي نشانگري براي گزينش اكوتيپ ها براساس صفات اشاره شده در جمعيت هاي زعفران زراعي استفاده نمود.