اثربخشي ‏ توانبخشي شناختي بر كاركردهاي اجرايي و شدت اختلال نارواني گفتار در كودكان مبتلا به اختلال ‏نارواني گفتار

هدف: از شايع ترين اختلالات رواني كلام  لكنت زبان ( كه در پنجمين ويرايش راهنماي تشخيصي و آماري اختلالات روانپزشكي به آن اختلال نارواني گفتار كودكي گفته مي شود)  است. مطالعات زيادي پيرامون رابطه بين ابعاد كاركردهاي اجرايي و رواني كلام صورت گرفته و رابطه آن با توجه پايدار، حافظه فعال، بازداري پاسخ سنجيده شده است. با توجه به رابطه بين كاركردهاي اجرايي و اختلال نارواني گفتار در پژوهش حاضر سعي شد  با استفاده از توانبخشي شناختي و ارتقاي كاركردهاي اجرايي در سه حوزه توجه پايدار، حافظه فعال و بازداري پاسخ، به درمان اختلال نارواني گفتار كودكي بپردازيم. روش بررسي:با استفاده از نمونه در دسترس، تعداد 20 كودك بين 7 تا 12 سال با اختلال نارواني گفتار بر اساس ملاك هاي پژوهش، انتخاب و از آن ها آزمون (N-BACK) جهت سنجش حافظه فعال، آزمون عملكرد پيوسته جهت سنجش توجه پايدار و آزمون برو، نرو (go/no go) جهت سنجش بازداري پاسخ به عمل آمد. همچنين شدت اختلال نارواني گفتار كودكان با استفاده از آزمون  درصد  هجاهاي لكنت شده سنجيده شد. سپس آزمودني ها به طور تصادفي در دو گروه آزمايش و گواه قرار گرفتند. گروه آزمايش 15 جلسه 45 دقيقه اي تحت درمان با روش توانبخشي شناختي قرار گرفتند. سپس از هر دو گروه پس آزمون گرفته شد. گروه آزمايش 3 ماه بعد تحت پيگيري قرار گرفتند و مجددا آزمون ها از آن ها گرفته شد. يافته ها: نتايج تحليل كوواريانس و آزمون تي وابسته جهت بررسي اثربخشي روش درمان نشان داد كه تفاوت معناداري بين توجه پايدار (0/022=p)، حافظه فعال (0/035=p) و كنترل پاسخ (0/039=p) و شدت اختلال نارواني گفتار (0/013=p) در پيش آزمون و پس آزمون در كودكان مبتلا به اختلال در سيالي كلام وجود دارد. و رگه هاي معناداري در كاركردهاي اجرايي (0/056=p) در پيش آزمون و پس آزمون مشاهده مي شود. همچنين نتايج آزمون تعقيبي بونفروني جهت بررسي پايداري درمان در طي دوره 3 ماهه نشان داد كه روش درمان بر روي توجه پايدار، حافظه فعال و كاركردهاي اجرايي و شدت لكنت موثر بوده و اثر آن در طول دوره پيگيري ثابت بوده است. همچنين روش درماني توانبخشي شناختي بر روي كنترل پاسخ موثر بوده اما اثر آن در طول زمان ثابت نمانده است. نتيجه گيري: از يافته هاي پژوهش مي توان نتيجه گرفت كه روش توان بخشي شناختي در كاهش نرخ اختلال در سيالي كلام و افزايش كاركردهاي اجرايي در كودكان مبتلا به اختلال نارواني گفتار موثر بوده و ميتواند به عنوان يك روش درمان مورد استفاده قرار گيرد.