جلوه هاي مصلحت عمومي در آيين دادرسي كيفري و چالش آن با حقوق فردي

Effects of public interest in criminal procedure and its challenge to individual rights

آيين دادرسي كيفري در سه عرصۀ اصلي فرايند كيفري، نهادها و مقررات حاكم بر آن، تحت تأثير مفهوم مصلحت عمومي شكل گرفته است. نهاد دادسرا، نظامها و مدلهاي فرايند كيفري و مقرراتي چون صلاحيت و قرار تأمين كيفري بر اساس اين مفهوم توجيه ميشوند. آيين دادرسي كيفري يكي از بارزترين عرصه‌هاي تزاحم مصلحت عمومي و حقهاي فردي است و همان گونه كه براي تأمين مصلحت عمومي تدوين شده است از حقهاي فردي نيز حمايت ميكند؛ به گونهاي كه يكي از هدفهاي آن را رسيدن به يك نقطۀ تعادل ميان مصلحت عمومي و حقهاي فردي دانستهاند. در مقابل برخي از حقهاي رويهاي و ماهوي همچون حق بر فرض بيگناهي (اصل برائت)، حق بر دادرسي عادلانه، حق بر آزادي اقدام و حق بر حريم خصوصي را نيز تضمين ميكند. اين نوشتار با بررسي تمثيلي تزاحم حقهاي فردي با مصلحت عمومي مدعي است كه قانون جديد آيين دادرسي كيفري، گام بلندي به سوي حفاظت از حقهاي بنيادين برداشته و مصلحت عمومي را در پاسداري از حقوق فردي تشخيص داده است، نه محدودسازي آن. ولي همچنان كاستيهايي در قانون دربارۀ حق بر دادرسي عادلانه و در تفاسير ادارۀ حقوقي دربارۀ حداكثر مدت بازداشت موقت و ورود به حريم خصوصي وجود دارد.

Criminal procedure is an obvious area for conflict of public interest and individual rights and as being codified for securing public interest, it advocates individual rights. In three main areas of criminal process, institutions and the regulations governing them are formed under the effect of the concept of public interest. Regulations like competencies and dictums on criminal securement, institutions like public prosecutor’s office and the models of criminal process are justified based on this concept. On the opposite side, it guarantees some of procedural and substantive rights like the right to be supposed innocent (acquittance principle), the right to be heard and take action freely and privacy. Surveying illustratively competing of individual rights with public interest, this paper claims that Iranian lawmaker in new law on criminal procedure, in the position of resolving this competing takes a big step to safeguarding basic citizenship rights and recognizing public interest in safeguarding individual rights not limiting it.