مديريت كودپاشي مراتع با استفاده از مدل‌هاي شبكه عصبي مصنوعي (استان آذربايجان غربي)

در صورت بهره‌برداري مداوم از علوفه مرتع در صورتي كه عناصر مهمي همانند NPC به خاك برنگردد، موجب مي‌شود اراضي مرتعي حاصلخيزي خود را از دست بدهند. بنابراين، امروزه در حوزه مديريت مراتع، اصلاح و احياء مراتع اهميت بالايي پيدا كرده است. يكي از روشهاي اصلاح مراتع، كودپاشي مي‌باشد. اگر عمليات كودپاشي متناسب با شرايط اقليمي، وضعيت پوشش و خصوصيات خاك انجام شود، باعث بهبود مرتع مي‌گردد. در غير اين صورت سبب افزايش غلظت املاح و سمي شدن خاك، آلودگي آب‌ها و خشك شدن گياهان مي‌شود. هدف از اين پژوهش ارائه مدلي مبتني بر استفاده از شبكه عصبي مصنوعي است كه روابط بين كربن آلي، نيتروژن و فسفر خاك مرتع و عوامل گياهي و ادافيكي مؤثر بر آن را بيان كند كه بر مبناي نتايج آن، بتوان در زيست‌بوم‌هاي مرتعي فاقد آمار، عناصر مذكور را به‌منظور مديريت كودپاشي برآورد نمود. در اين پژوهش متغيرهاي وابسته شامل كربن آلي، نيتروژن و فسفر خاك مراتع نازلوچاي اروميه بودند. هشت عامل هدايت الكتريكي، اسيديته، درصد رس، درصد سيلت، درصد شن، ميزان آهك، توليد و درصد تاج پوشش گياهان مرتعي نيز به‌منظور انجام تحليل عاملي انتخاب گرديدند. سپس با استفاده از شبكه عصبي پرسپترون چند لايه با توابع انتقالي سيگموئيد و تانژانت هيپربوليك و آكسون خطي در لايه پنهان و تابع انتقال خطي در لايه خروجي، ميزان كربن آلي، نيتروژن و فسفر خاك مراتع تخمين زده شد. نتايج نشان داد كه تابع انتقال سيگموئيد براي نيتروژن، فسفر و كربن آلي خاك مرتع با ضريب تبيين به‌ترتيب 0.70، 0.66 و 0.79 و ميانگين مربعات خطاي به‌ترتيب 0.008، 0.21 و 0.08 نسبت به تابع انتقال تانژانت هيپربوليك و آكسون توانسته است بخوبي كربن آلي، نيتروژن و فسفر خاك مرتع را مدل‌سازي كند. بنابراين با توجه به نتايج مذكور، شبكه عصبي توانست با دقت بالايي ميزان كربن آلي، نيتروژن و فسفر خاك مرتع را در تيپ‌هاي مرتعي كه فاقد نمونه‌برداري مقادير NPC بودند، پيش‌بيني كند. در مورد كودپاشي در تيپ‌هاي مرتعي فاقد آمار، بر اساس ميزان نيتروژن، فسفر و كربن آلي تخمين زده شده خاك تصميم‌گيري شد. بدين صورت كهبر اساس نتايج، تيپ گياهي Astragalus gummifera prangos ulopteraBromus tomentellus نياز به كود فسفره و نيتروژنه دارد. تيپ گياهي Onobrychis cornuta Festuca ovinaThymus kotschyanus نيازمند كود فسفره و تيپ گياهي Astragalus macrostachys Noeae mucronataStipa barbata به مواد آلي و كود نيتروژنه و فسفره نياز دارد.