واكاوي علائم تخريب مراتع از ديدگاه گله داران روستايي وعشايري مراتع قشلاقي شمال شرق استان گلستان

عوامل متعددي باعث تغييرات منفي در وضعيت كيفي و كمي مراتع مي‌گردد كه منجر به به سير نزولي و تخريب شديد خاك، پوشش گياهي و در نهايت كاهش درآمد بهره‌برداران مي گردند. دامداران و گله داران به دليل وابستگي معيشتي به مرتع، داراي تجربۀ بومي مديريتي در اين زمينه هستند. تحقيق حاضر نيز با هدف واكاوي شاخص هاي مؤثر در روند نزولي مراتع از ديدگاه گله داران مراتع قشلاقي شمال شرقي استان گلستان انجام شده است. اين تحقيق از نظر هدف، كاربردي و از نظر روش توصيفي تحليلي بوده و به صورت پيمايشي، با روش نمونه گيري طبقه بندي شده تصادفي در بين گله داران منطقه مورد مطالعه صورت گرفت. جهت جمع آوري داده ها از پرسشنامه استفاده‌ شد. روايي ابزار تحقيق با استفاده از ديدگاه متخصصان و پايايي آن بر اساس نتايج ضريب آلفاي كرونباخ براي متغيرهاي اصلي تحقيق مورد بررسي قرار گرفت. جامعه آماري تحقيق را 461 نفر از گله داران در دو نظام بهره برداري روستايي و عشايري تشكيل داده كه 182 نفر از آن ها از طريق فرمول كوكران به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. نتايج نشان داد كه، گرايش نزولي مراتع توسط گله داران بيشتر با شاخص هاي دامي نسبت به شاخص هاي پوشش گياهي و خاكي، تشخيص داده مي شود. بر اساس يافتۀ تحقيق، بين متغيرهاي سن و سابقۀ دامداري گله داران با ديدگاه آن ها نسبت به تشخيص گرايش نزولي مراتع در سطح 99 و 95 درصد اطمينان رابطۀ مثبت و معني داري وجود داشته است. همچنين نتايج به دست آمده از مقايسه ديدگاه گله داران در دو نظام روستايي وعشايري نشان داد كه، گله داران عشايري نسبت به گله داران روستايي نسبت به شاخص هاي روند نزولي مراتع آشنايي بيشتري داشته اند.