بررسي رابطه بيشينه‌ گرد و غبار و متغير‌هاي اقليمي با استفاده از داده‌هاي سنجش از دور (مطالعه موردي: استان هرمزگان)

پديده گرد و غبار يكي از بلاياي طبيعي است كه خصوصاً در مناطق خشك و نيمه خشك به دليل خسارات فراواني كه هرساله بجا مي گذارد به‌عنوان يك خطر محيط زيستي جدي در نظر گرفته مي شود. هدف از انجام اين پژوهش، بررسي ارتباط 14 متغير اقليمي با بيشينه ماهيانه عمق اُپتيكي هواويز (AOD) ناشي از وقايع گرد و غبار در استان هرمزگان بود. ابتدا با كدنويسي در محيط موتور گوگل اِرث (GEE) به ازاي هر روز يك تصوير ماهواره‌اي از محصولات گرد و غبار MODIS استخراج و ضمن تهيه سري زماني AOD، ميانگين بيشينه گرد و غبار ماهيانه در يك بازه زماني 17 ساله (2000-2017) استخراج شد. همچنين محصولات اقليم و بيلان آب ماهانه دانشگاه آيداهو شامل تبخير و تعرق مرجع و واقعي، كمترين و بيشترين دماي هوا، ميزان بارش، رطوبت خاك، شاخص خشكسالي پالمر، كمبود آب اقليم، تابش طول موج كوتاه به سمت زمين، فشار بخار، كمبود فشار بخار و سرعت باد به همراه دماي سطح زمين (LST) و شاخص پوشش گياهي (EVI) استخراج و ضمن نمونه گيري از اين تصاوير، روابط رگرسيوني بين آنها و ميانگين ماهانه بيشينه گرد و غبار با روش‌هاي كمترين مربعات معمولي (OLS) و رگرسيون وزن دار جغرافيايي (GWR) محاسبه گرديد. سپس از آماره عمومي موران به منظور تحليل خودهمبستگي مكاني و توزيع فضايي گرد و غبار در سطح استان استفاده شد. نتايج نشان داد مدل GWR با ريشه ميانگين مربعات خطا معادل 0.14، مجموع مربعات باقيمانده 11.3، ضريب تعيين 0.82 و معيار آكائيكه تصحيح‌شده 570.19 عملكرد بهتري را نسبت به روش OLS ارائه كرده است. ارزيابي ضرايب در مدل GWR نشان داد به ترتيب متغيرهاي پوشش گياهي، رطوبت خاك و ميزان بارش بيشترين تاثير را بر ميزان گرد و غبار داشته اند. همچنين از منظر خودهمبستگي مكاني، توزيع گرد و غبار در گستره استان الگوي خوشه اي داشت.