جامعه اماميه و شيوه‌هاي اثبات امامت در دوره امام حسن عسكري

جامعه اماميه در سده سوم هجري، تحت‌ تأثير ميراث روايي و اجتماعي دوره ائمه پيشين و چالش‌هاي پيش‌آمده در سامرا، با مشكلات فراواني در معرفي و پذيرش امامت روبه‌رو شد. بخشي از اين موارد را بايد در طبقه‌بندي اجتماعي، نوع دست‌رسي به ائمه سامرا و سطح فكري شهروندان جامعه اماميه ديد. تفاوت افراد نسبت به سازوكار شناخت امام و نوع باور به آن حضرت، سبب شد تا دست‌كم سه سبك براي شناخت امام در اين دوره مطرح شود. چگونگي فهم اين ساختار و مفهوم‌شناسي آن در بستر جامعه اماميه، پرسشي است كه اين نگاشته بدان مي پردازد. روش اين نگارش، تحليلِ اعتقادي، اجتماعي و سياسي داده هاي تاريخي حديثي منابع سده هاي متقدم بر اساس نظريه سنخ‌شناسي اجتماعي است. يافته ها ضمن تأييد چندگونگي سازوكار شناخت امام در ميان اماميه، نگاه هاي سياسي، باورهاي ديني و زمينه هاي اجتماعي را در اين سبك از امام‌شناسي، برجسته تر مي دانند. سه دسته «اماميه سياسي» با تأييد جايگاه امام حسن عسكري7 توسط دربار عباسي ، «اماميه عوام» با مراجعه به امام و مشاهده كرامت و هيبت امام ، و «اماميه نص گرا» با گرايش به نص در كنار يك‌ديگر هندسه جامعه اماميه را در عصر امام حسن عسكري7 شكل مي دادند.