شكل دهي متقابل جامعه و فناوري؛ موردكاوي تاريخي ماشين‌تحرير

Mutual Shaping of Society and Technology; Historical Typewriter Case Study

جامعه خاستگاه فناوري و توسعه آن است. از سوي ديگر فناوري نيز به نوبه خود آثار اجتماعي مخصوص به خود را دارد. در حالت كلي، رابطه جامعه و فناوري دوسويه است. آگاهي از اين رابطه دوسويه براي طراحي مهندسي لازم است ولي توجه لازم نسبت به اين امر در متون درسي و روال هاي آموزشي چندان مشاهده نمي شود. در اين مقاله با موردكاوي تاريخي ماشين‌تحرير، رابطه دوسويه جامعه و فناوري به صورت انضمامي ترسيم شده است. گاه يك عامل (جامعه يا فناوري) در عامل ديگر تأثير مي گذارد و آن را تغيير مي دهد و سپس خود از تغيير ايجاد شده متأثر مي گردد. همچنين تأثيرات، منحصر به ايجاد تغيير نيستند و يك عامل مي تواند از بروز تغييرات در عامل ديگر جلوگيري به عمل آورد. بعلاوه مشاهده مي شود در مسير هم‌ساختگي عامل ها، عقلانيت تنها معيار توسعه فناوري و توجيه كننده پديده ها نيست. به طور مثال، گاه تكنولوژي در مسير بهينه شدن قرار مي گيرد، اما عوامل اجتماعي باعث توقف يا تغيير مسير آن مي‌شوند.

Society is the origin of technology and its development. On the other hand, technology has special social effects. Generally, the relationship between society and technology is mutual. Awareness of this relationship is necessary for engineering design. Nonetheless, due attention is not paid to this issue in textbooks and teaching procedures. In this paper, the mutual relationship between society and technology is concretely delineated with the typewriter's historical case study. Sometimes one agent (society or technology) affects another, changes it and then gets affected itself by the resulting change. Also, the effects are not limited to change and an agent can prevent changes in another. In addition, it is observed that in the co-constructing path of agents, rationality is not the only criterion for technological development and is not justifying the phenomena. For example, optimization of technology can be stopped or deviated by society or social agents.