اثرات كشندگي و زيركشندگي روغن‎‌هاي معدني، پاليزين و بوپروفزين روي كفشدوزك‌ شكارگر Cryptolaemus montrouzieri (Col.: Coccinellidae)

كفشدوزك Cryptolaemus montrouzieri Mulsant از شكارگران مهم شپشك‌هاي گياهي محسوب مي شود. در اين تحقيق، اثر سه تركيب در غلظت توصيه شده و نصف اين غلظت، در 9 تيمار شامل؛1 و 2روغن معدني امولسيون شونده (EC) 0.5 و يك درصد، 3 و 4 روغن امولسيون غليظ (مايونز) 0.5 و يك درصد، 5 و 6 صابون حشره‌كش پاليزين 1.25 و 2.5 در هزار، 7 و 8 بوپروفزين 0.25 و 0.5 در هزار و 9 آب (شاهد) روي اين شكارگر بررسي شد. تيمارها روي مرحله تخم به روش غوطه‌وري و روي لاروهاي سن چهارم و حشرات كامل به صورت پاشش مستقيم روي نهال‌هاي آلوده به شپشك آردآلود بعد از رهاسازي كفشدوزك، اجرا شدند. روغن مايونز (يك درصد) كاهش 43.4 درصدي روي تفريخ تخم تيمار شده در مقايسه با شاهد ايجاد كرد. تيمار بوپروفزين 0.5 در هزار روي لاروهاي سن چهارم و كفشدوزك‌هاي نر و ماده به ترتيب 36.6، 35.5 و 40 درصد تلفات معني‌دار نسبت به شاهد ايجاد كرد. ميانگين طول عمر در ماده‌هاي تيمار شده با بوپروفزين 0.5 در هزار (30.9 روز) در حدود 2.8 برابر كمتر از شاهد (87.8 روز) و ميانگين تعداد تخم (26.1 عدد) در حدود يك چهارم ميانگين تعداد تخم در شاهد (114 عدد) بود. بر اساس استاندارد IOBC، روغن مايونز 0.5 درصد (E=24.6) در گروه بي‌خطر (گروه يك)، بوپروفزين 0.5 در هزار (E=84.1) در گروه با خطر متوسط (گروه سه) و بقيه تركيبات در گروه با خطر جزئي (گروه دو) طبقه‌بندي شدند. تركيبات مذكور در نصف غلظت توصيه شده نسبت به غلظت توصيه شده اثر سوء كمتري روي ويژگي‌هاي آزمايش شده داشتند. بنابراين مي‌توان از نصف غلظت توصيه شده تركيبات مورد آزمايش در تلفيق با كفشدوزك C. montrouzieri در برنامه‌هاي مديريت كنترل شپشك‌هاي آردآلود و بالشك در باغ‌هاي مركبات بهره برد.