شناسايي ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات در استان مازندران

ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات (Citrus yellow vein clearing virus)، ويروسي خسارت‌زا از جنس Mandarivirus است كه در سال‌هاي اخير وقوع آن پس از كشورهاي پاكستان، هند، تركيه و چين، از ايران هم گزارش شده است. در ميزبان‌هاي حساس شناخته شده در كشور شامل نارنج، لمون و پرشين‌لايم، علائم زردي رگبرگ‌هاي جانبي با نواحي آب‌سوخته متناظر در پشت برگ ظاهر مي‌شود. اين علائم مبناي تشخيص اوليه بيماري در نهال‌ها و درختان نارنج‌، لمون و پرشين‌لايم در نهالستان‌ها و باغ‎هاي مركبات استان مازندران قرار گرفت. از تعداد 53 نمونه جمع‌آوري شده از شهرستان‌هاي اين استان در بهار سال‌هاي 1395، 1396 و 1397، سه جدايه SOU، LEN و LIE از ميزبان‌هاي فوق جهت آزمون‌هاي تكميلي انتخاب شدند. انتقال مكانيكي و پيوندي اين جدايه‌ها در گلخانه با دماي كنترل شده به گياهان لوبيا، نارنج و لمون با موفقيت انجام شد. در شرايط باغ نيز، علائم شاخص بيماري پس از پيوند ارقام حساس عاري از ويروس روي تنه درختان بيمار به دست آمد. به منظور تأييد آلودگي گياهان محك نارنج و لمون و نمونه‌هاي باغي، استخراج آران ا كل به روش SDS-Potassium acetate از بافت‌هاي جوان علائم‌دار انجام پذيرفت. بررسي نمونه ها با استفاده از آزمون RTPCR دو مرحله‌اي و جفت آغازگر‌ اختصاصي ژن پروتئين پوششي ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات، منجر به تكثير قطعه‌ مورد نظر با اندازه 614 جفت باز شد. ترادف اين ناحيه از ژن در جدايه‌هاي مورد بررسي با توالي ساير جدايه‌هاي ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات از چين، هند، پاكستان و تركيه در سطح  95.75 تا 98.37 درصد شباهت داشت. درخت تبارزايي بر اساس اين قسمت از ژنوم، جدايه‌هاي ايراني را با دو جدايه از هند و تركيه و دو جدايه پاكستاني در يك گروه قرار داد. با توجه به شناسايي ويروس رگبرگ روشني زرد مركبات در استان مازندران و نظر به شيوه‌هاي مختلف انتقال و خسارت بيماري ناشي از اين ويروس، پيشگيري از گسترش آن به كانون‌هاي جديد بسيار حائز اهميت است.