مروري بر سم‌شناسي نوويچوك

مقدمه: نوويچوك‌ها به‌عنوان نسل چهارم سلاح‌هاي شيميايي و از دسته عوامل اعصاب محسوب مي‌شوند. اين دسته از عوامل اعصاب در دوران جنگ سرد و در اتحاد جماهير شوروي (سابق) توليد شدند. با توجه به محرمانه‌بودن فرآيند ساخت اين عوامل، اطلاعات كمي در رابطه با خصوصيات اين تركيبات وجود دارد. مانند ساير عوامل اعصاب، نوويچوك‌ها از دسته تركيبات ارگانوفسفره هستند كه داراي خاصيت مهار غيررقابتي و برگشت‌ناپذير آنزيم استيل‌كولين‌استراز هستند. اطلاعات اوليه قدرتي بيش از ۸۵ برابر از عامل VX را براي اين تركيبات ارايه نمودند. اگرچه اين تركيبات تاكنون به‌عنوان سلاح شيميايي در نبردها، مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، با اين وجود استفاده از اين عوامل در حملات تروريستي شيميايي در سال‌هاي اخير، سبب شد كه لزوم آشنايي هر چه بيشتر با مخاطرات و جنبه‌هاي سم‌شناسي اين عوامل براي گروه پزشكي اهميت بيشتري يابد. در اين مقاله ضمن مروري بر تاريخچه توسعه و توليد، ساختار شيميايي، مكانيزم اثر، توكسيكوكينتيك و سم‌شناسي اين عوامل، به بررسي آخرين اطلاعات در رابطه با روش‌هاي تشخيص و درمان مسموميت با اين عوامل نيز پرداخته شد. نتيجه‌گيري: برخلاف اطلاعات اوليه، به‌نظر مي‌رسد كه مسموميت ناشي از نوويچوك مانند ساير عوامل ارگانوفسفره است و با انجام اقدامات درماني سريع و مناسب قابل مديريت است. با توجه به وجود تهديد جهاني در زمينه حوادث تروريستي با اين عوامل، آشنايي گروه پزشكي با اين سموم براي تشخيص و درمان بهينه قربانيان، ضروري است.