تبيين روش‌شناسي پژوهش استنتاجي ضرورت عقلي در فلسفه تعليم‌وتربيت اسلامي

An Explanation of the Methodology of Inferential Research of Rational Necessity in the Philosophy of the Islamic Education

روش استنتاج ضرورت عقلي در پژوهش­هاي فلسفي تعليم‌وتربيت اسلامي از با­ارزش­ترين موضوعاتي است كه كانون آگاهي برخي از پژوهشگران اين گستره از علوم انساني قرار گرفته است؛ نوشتار پيش رو بر پايه اين پرسش كه در استنتاج مدلول‌هاي تربيتي از مباني فلسفي در فلسفه تعليم‌وتربيت اسلامي از چه نوع روشي و چگونه مي‌توان بهره برد؟ و با هدف بررسي و تبيين روش پژوهش استنتاجي ضرورت عقلي در استنتاج مدلول‌هاي تربيتي از مباني و گزاره‌هاي فلسفي و ديني نگاشته شده است. نويسنده در اين نوشتار از روش توصيفي ـ تحليلي و استنتاجي با به‌كارگيري منابع كتابخانه‌اي[1] در توصيف مفاهيم، تحليل و تبيين مسئله بهره جسته است. نگارنده مقاله اين‌گونه نتيجه مي‌گيرد كه روش استنتاجي ضرورت عقلي[2] در مقايسه با قياس منطقي با ضريب اطمينان بيشتري مي‌تواند در استنتاج مدلول‌هاي تربيتي مورد بهره‌برداري قرار گيرد. فيلسوف تربيتي مي‌تواند در استنتاج مدلول‌هاي تربيتي از مباني متافيزيكي و هستي‌شناختي، شناخت‌شناختي، ارزش‌شناختي، انسان‌شناختي و الهياتي بهره جويد. همچنين استنتاج مدلول‌هاي تربيتي نيز بر پايه رابطه ضروري ميان مباني و مؤلفه‌هاي تربيتي بر پايه فرمان عقل به چنين ضرورتي است.

The inferential method of rational necessity is a valuable issue in the philosophical researches on Islamic education which has been focused by some researchers in this field of humanities. This study is intended to concentrate on the question of how the educational inferences can be derived from philosophical foundations in the philosophy of Islamic education. This study is aimed at investigating and explaining inferential method researches on the rational necessity from educational indications of philosophical and religious principles and propositions. In this research, the author has applied descriptive-analytical and inferential methods through library resources in the description of concepts, analysis and explanation of the problem. The researcher concluded that the inferential method of rational necessity can be used in inferring educational indications with more confidence than logical analogy. The educational philosopher can make use of metaphysical, ontological, cognitive, axiological, anthropological, and theological principles in inferring educational indicators. Moreover, the inference of educational indicators is based on the necessary relationship between the educational principles and components based on the command of reason to such necessity.