تأثير برخي عوامل محيطي بر كمّيت و كيفيت سيليمارين و روغن بذر گياه ماريتيغال (Silybum marianum L.)

در اين مطالعه درصد روغن و تركيب اسيد چرب بذور ماريتيغال در رويشگاه هاي غرب مازندران در ارتفاعات و خصوصيات فيزيكوشيميايي خاك بررسي شد. پس از شناسايي توده هاي ماريتيغال در طبقات ارتفاعي، بذور در هر رويشگاه در طول نوار 100 متري به فواصل 30 متر از سه نقطه بصورت تصادفي-سيستماتيك نمونه برداري شدند. جهت بررسي خصوصيات خاك و ارتباط شان با كمّيت و كيفيت اسيدهاي چرب و روغن، در هر سايت سه پلات انداخته شد و به تعداد نمونه هاي گياهي، 18 نمونه خاك از عمق 30 سانتيمتري و اطراف ريشه گياه برداشت شد. براي تعيين محتواي روغن از حلال هگزان و دستگاه سوكسله، شناسايي اسيدهاي چرب از دستگاه GC/MS و استخراج سيليمارين از متانول و حمام التراسونيك استفاده شد. طبق نتايج، بر خلاف سيليمارين، رويشگاه اثر معني داري بر درصد روغن نداشت، بيشترين روغن و سيليمارين نيز به ترتيب از مناطق جلگه اي و كوهستاني بدست آمدند. با توجه به تأثير معني دار رويشگاه بر كيفيت روغن، از بين تركيبات روغن، اسيد اولئيك و از خصوصيات خاك، مواد آلي و كربنات كلسيم پاسخ معكوس معني داري به رويشگاه نشان دادند. شن، پتاسيم، فسفر و نيتروژن با درصد روغن رابطه منفي معني داري داشتند. ارتفاع با اسيد مارگاريك و اسيد لينولئيك رابطه مثبت اما با اسيد اولئيك رابطه منفي داشت. ميزان شن و عناصر فسفر و نيتروژن خاك با اسيد پالميتيك ارتباط مثبت داشتند. از آنجايي كه بارزترين اسيدهاي چرب بذر، اسيدهاي اولئيك و لينولئيك بودند، روغن ماريتيغال از روغن هاي اولئيكلينولئيك با كيفيت تغذيه اي بالا مي باشد، لذا كشت آن گزينه اي جهت توليد روغن خوراكي و كاهش وابستگي به ساير كشورها مي باشد.