عنوان مقاله :
مطالعه‌ي تاريخي انگاره‌ي «أَوَّلُ مَا خَلَقَ اللَّه» نزد مفسّران مسلمان
عنوان به زبان ديگر :
A Historical Study of the Idea of "The First Creation of God" among Muslim Commentators
پديد آورندگان :
دلشاد نداف، علي دانشگاه آزاد اسلامي - واحد يادگار امام خميني(ره) شهرري، تهران، ايران - دانشكده علوم انساني , پازوكي، شهرام مؤسسه‌ي پژوهشي حكمت و فلسفه ايران، تهران، ايران - گروه اديان و عرفان , اسفنديار، محمودرضا دانشگاه آزاد اسلامي، تهران، ايران - دانشكده علوم انساني - گروه اديان و عرفان
كليدواژه :
قرآن , روايات تفسيري اول , انگاره‌ي أَوَّلُ مَا خَلَقَ اللَّه , خلقت نوري , حقيقت نوري , حقيقت محمّديّه
چكيده فارسي :
تاريخ تفكّر ديني در اديان‌ابراهيمي بخصوص اسلام، نشان مي‌دهد كه نزد عالمان و انديشمندان ديني از ديرباز درباره‌ي انگاره‌ي«أَوَّلُ‌مَا‌خَلَقَ‌اللَّه» يا همان «نخستين‌آفريده‌ي‌خدا» بحث و گفتگو جريان داشته و آراء و نظريه‌هاي مختلفي در اين‌باره بيان شده‌است. در قرآن سخنى به صراحت در اين‌باب نيامده، اما برخي آيات تلويحاً به نخستين‌آفريده و يا منشاء‌آفرينش اشاره دارد و نيز برخي روايات تفسيري در اين زمينه نقل شده است. عمده‌ي اين روايات تحت عنوان «أَوَّلُ‌مَا‌خَلَقَ‌اللَّه» در متون حديثي ثبت و ضبط شده و مفسّران بارها به آن استناد جسته‌اند. در اين روايات مصاديق مختلفي براي مخلوق اول همچون نور، روح، عقل، جوهر و قلم ذكر شده است. اين مفاهيم اگر چه به ظاهر متفاوتند اما از يك حقيقت حكايت مي‌كنند. اين حقيقت كه در عرفان‌اسلامي از آن با عنوان «حقيقت‌محمّديّه» ياد مي‌شود، نور نخستين يا اولين مخلوق خدا تلقّي شده كه حقيقتي غيرمادي، ازلي، منشأ‌خلقت و واسطه‌ي‌فيض‌خدا بوده و از آن با عناوين ديگري مانند نور محمد(ص)، نبي‌اعظم، انسان‌كامل و مظهر اسم جامع‌خدا ياد شده است. ريشه‌ي تاريخي اين بحث، روايات عمدتاً امامي است كه در كتب و جوامع حديثي مندرج‌اند. تحقيق حاضر مي‌كوشد فارغ از صحّت و سقم سندي روايات، تصوير‌تاريخي‌جامعي از نخستين‌مخلوق و ماجراي خلقت نوري پيامبر و اهل‌بيت(ع) ترسيم كند.
چكيده لاتين :
The history of religious human thought in Abrahamic religions especially Islam,suggests that theidea of"the first creation of God"has long been discussed among scholars and many theories havebeen expressed about it.In Quran does not explicitly addresses this subject,However,some verses implicitly refer to thefirst creation or source of creation and some interpretive narrations have been narrated in this regard.Most of this narrations havebeen recorded in hadith texts under thetitle of"the first creation of God"and commentators have repeatedly referred to it.in this narrations various samples introduced for thefirst creature,such ashalo,soul,reason,essence,as well as pen.Even though these expressions seem to bedifferent,they refer to thesame truth.this fact that In Islamic mysticism,is called "the Muhammadiah truth",is the first halo or the first creature of God with an immaterial truth and the result of God’s grace and everything has emerged from Him that has been mentioned under other names such as the halo of Muhammad,the great prophet,perfect man andthe manifestation of the comprehensive name of God.The historical root of this subject is mainly the narrations contained inthe hadith societies.The present study attempts to draw a comprehensive historical picture of thefirst creature and the story of the halo creation of the Prophet and Ahlal-Bayt,regardless of theauthenticity of the narrations.
عنوان نشريه :
مطالعات قرآني و فرهنگ اسلامي
