اعتبارسنجي عوامل، ملاك‌ها و نشانگرهاي ارزيابي بيروني گروه‌هاي آموزشي رشته علوم تربيتي دانشگاه‌هاي دولتي شهر تهران

هدف: امروزه، ‌بيش‌تر كشورها بر سازوكارهاي تضمين كيفيت و ارتقاي آموزش عالي مانند اجراي ارزيابي بيروني تأكيد بسياري دارند. با وجود تأكيد اسناد بالادستي مبني بر لزوم فراهم آوردن زمينه شكل‌گيري نظام تضمين كيفيت و به تبع آن اجراي ارزيابي بيروني در آموزش عالي، تاكنون فعاليت‌هاي اندكي براي اجراي ارزيابي بيروني در كشور صورت گرفته است. لذا، در پژوهش كنوني به اعتبارسنجي و وزن‌دهي «عوامل، ملاك‌ها و نشانگرهاي» ارزيابي بيروني در گروه‌هاي آموزشي رشته علوم تربيتي در دانشگاه‌هاي دولتي شهر تهران براساس نظر خبرگان پرداخته شد. مواد و روش‌ها: در پژوهش حاضر از رويكرد كمي و روش توصيفيپيمايشي و ابزار پرسشنامه استفاده شد. جامعه آماري شامل اعضاي هيأت علمي رشته علوم تربيتي در دانشگاه‌هاي دولتي شهر تهران بودند. لذا، نمونه‌گيري با روش تمام‌شماري براي جلب مشاركت حداكثري صورت گرفت. با سه مرحله پيگيري 39 نفر از مشاركت‌كنندگان (55 درصد) به پرسشنامه‌ها پاسخ دادند. نتايج پرسشنامه‌ها با استفاده از آزمون‌هاي آلفا كرونباخ و پايايي تركيبي و بهره‌گيري از نرم‌افزار «پي‌ال‌اس» مورد بررسي قرار گرفتند. روايي محتوايي و صوري پرسشنامه نيز مطابق با نظر اساتيد راهنما و مشاور و نيز مصاحبه‌شوندگان اوليه مورد بررسي قرار گرفت و روايي سازه‌اي از طريق تحليل عاملي و با استفاده از نرم‌افزار آماري «پي‌ال‌اس» و ميزان پايايي نيز با آزمون «آلفا كرونباخ» و نيز شاخص «پايايي تركيبي» محاسبه و مورد تأييد واقع گرديد. بحث و نتيجه‌گيري: يافته‌ها حاكي از آن بودند كه به جز ملاك «1.6. آيين‌نامه‌ها و مصوبات گروه» و نشانگرهاي «1.2.5. رضايت اعضاي هيأت علمي از مدير گروه»، «1.2.6. رضايت دانشجويان از مدير گروه » و «3.1.3. تناسب تعداد پذيرفته‌شدگان با ظرفيت دوره‌هاي آموزشي گروه» ساير ملاك‌ها و نشانگرهاي ارائه شده (27 ملاك از 28 ملاك و 74 نشانگر از 77 نشانگر موجود) براي ارزيابي بيروني عامل‌هاي گروه‌هاي آموزشي رشته علوم تربيتي در دانشگاه‌هاي دولتي شهر تهران از روايي و پايايي و به تبع آن از جامعيت و كفايت لازم برخوردار بودند. هم‌چنين، اهميت و وزن هر كدام از نشانگرها و ملاك‌ها براساس بار عاملي تعيين شد كه مي‌تواند براي اولويت‌بندي آن‌ها در ارزيابي هر يك از عامل‌ها كاربرد داشته باشد. شايان ذكر است كه در انتهاي پرسش‌نامه، قسمتي به‌منظور ارائه پيشنهادهاي مشاركت‌كنندگان براي افزوده شدن به فهرست عوامل، ملاك‌ها و نشانگرهاي مذكور در نظر گرفته شد كه اين موارد پيشنهادي در بخش يافته‌ها ارائه گرديد. از نظر آن‌ها به غير از عامل‌هاي «4. دوره‌هاي آموزشي و برنامه‌هاي درسي مورد اجرا» و «5. فرايند ياددهييادگيري» به ساير عامل‌ها –يعني عامل‌هاي «1. اهداف، جايگاه سازماني، مديريت و تشكيلات»، «2. هيئت علمي»، «3. دانشجويان»، و «6. دانش‌آموختگان»– مي‌توان مواردي براي افزايش كفايت و جامعيت ملاك‌ها و نشانگرهاي ارزيابي بيروني افزود.