گونه‌شناسي طارمه در معماري بافت تاريخي بندر بوشهر

معماري بومي بافت تاريخي بندر بوشهر به دليل دورن‌گرايي و برون‌گرايي توأمان و نيز بهره‌گيري از انواع فضاهاي نيمه‌باز دروني و بيروني نمونه‌اي شاخص و متفاوت در معماري ايران برشمرده مي‌شود. يكي از اين فضاهاي نيمه‌باز طارمه نام دارد. اين پژوهش با هدف گونه‌شناسي طارمه از روش تحقيق كيفي و از ابزار بازيد ميداني و مطالعات كتابخانه‌اي و بررسي اسناد و مدارك فني بناهاي تاريخي اين بندر، براي جمع‌آوري داده‌هاي بناهاي داراي طارمه بهره برده است. مطالعات و بررسي‌هاي ميداني و كتابخانه‌اي انجام‌شده بر روي 29 عمارت طارمه‌دار بوشهري نشان مي‌دهد كه طارمه‌ها را براساس محل استقرار در بنا مي‌توان به سه گونه «بيروني»، «مياني» و «دروني» تقسيم نمود كه نمونه پركاربرد آن طارمه دروني شناسايي گرديد. گونه‌شناسي طارمه براساس ميزان محصوريت به سه گونه طارمه «ازيك‌ طرف باز و از سه طرف بسته»، «از دو طرف باز و از دو طرف بسته» و «از سه طرف باز و از يك‌ طرف بسته» منجر گرديد كه از اين ميان، طارمه‌هاي بيروني غالباً از نوع دو طرف باز و دو طرف بسته، طارمه‌هاي دروني يك‌ طرف باز و سه طرف بسته و تمامي طارمه هاي مياني دو طرف باز و دو طرف بسته مي‌باشند. همچنين طارمه‌هاي بوشهري از نظر شكلي به چهار دسته »خطي « (مستطيل، ذوزنقه و غيرمنتظم)،«ال شكل»، «يو شكل »و «چهار بر» قابل تقسيم هستند كه گونه خطي مستطيل ‌شكل گونه غالب برشمرده مي‌شود. همچنين مشخص گرديد كه جهت غالب طارمه‌ها رو به جنوب و غرب است و در تمامي بناهاي جداره ساحلي حداقل يك طارمه ديد به دريا دارد كه اين امر بر نقش اقليم و دريا در جهت‌گيري طارمه تأكيد مي‌نمايد. اين پژوهش در انتها مبتني بر گونه‌شناسي انجام‌شده براساس محل استقرار در بنا، ميزان محصوريت، نوع پلان و مسقف يا غيرمسقف بودن، تعريفي اصلاح و تكميل‌شده از طارمه بوشهري ارائه مي‌نمايد.