تبيين جايگاه محرميت در نسبت با قلمرو و خلوت در مسكن سنتي ايران بر پايه آموزه هاي اسلامي

يكي از مهم‌ترين مفاهيم منعكس از اصول و ارزش هاي اسلامي محرميت است كه خصوصاً در حوزه مسكن سنتي ايران نمود يافته‌است اما به نظر مي رسد اصل محرميت به‌عنوان يكي از كيفيات انسان محيط در معماري و شهرسازي اسلامي در مسكن سنتي ضمن داشتن اشتراكات با مفاهيم معادل در نظر گرفته‌شده براي محرميت، توسط صاحب‌نظران غربي يعني قلمرو و خلوت، داراي تفاوت‌هاي اساسي نيز با اين مفاهيم مي باشد لذا هدف از اين پژوهش، تبيين مفهوم محرميت در نسبت با خلوت و قلمرو بر پايه آموزه هاي اسلامي در مسكن سنتي ايران است. جهت تبيين مسئله، اين پژوهش از روش تركيبي تحليل محتوا با استدلال منطقي بهره گيري شده‌است. گردآوري داده ها از طريق مطالعات اسنادي و كتابخانه اي انجام شده‌است و روش تحقيق توصيفي تحليلي بوده كه ابتدا پس از شناخت نظرات و تعاريف متخصصين غربي از محرميت، بر پايه آموزه هاي اسلامي (قرآن كريم و احاديث معصومين (ع)) به تبيين جايگاه مؤلفه‌هاي آن در كالبد مسكن سنتي پرداخته شده‌است. در خاتمه، ضمن ارائه مدل پژوهش، يافته هاي پژوهش نشان مي دهد كه اولاً محرميت در حوزه مادي، كالبد دادن به فضاهاي معماري با بهره گيري از عناصر نظام ورودي خانه هاي سنتي است به‌گونه‌اي كه در اين حوزه همسو با مفهوم قلمرو است كه مؤلفه‌هاي امنيت، مالكيت، مرز آشكار و محصوريت را به‌دنبال خواهد داشت ثانياً محرميت در حوزه رواني و رفتاري مترادف با فضاي صميمي با ديگر (ان) است كه در اين حوزه همسو با مفهوم خلوت است كه در مسكن سنتي در حياط، تالارها، ايوان ها، طنبي ها، سه‌دري‌ها، پنج‌دري‌ها نمود مي يابد اما محرميت در حوزه معنايي در مسكن سنتي با نظم سلسله‌مراتبي نظام ورودي، بستر درون‌گرايي را به‌وجود مي آورد و همچنين با تفكيك عرصه بندي فضايي در خلوت‌خانه‌ها و زاويه ها زمينه ساز حضور و آرامش قلب است تا تعالي معنوي انسان را به‌وجود آورد.