الگوي بسيج منابع در جنگ‌هاي منجر به تشكيل حكومت صفوي

در فرايند تشكيل حكومت صفويه، طريقتي صوفيانه و معنوي با تكيه بر قدرت مريدان خويش نقشي سياسي و دنيوي ايفا كرده است. حال، پرسش اصلي پژوهش حاضر اين است كه شاه اسماعيل در مقام مرشد كامل طريقت صفوي بر چه اساس و طي چه فرايندي توانسته مريدان تحت امر خود در قبايل مختلف را براي جنگ در مقابل ساير مدعيان قدرت بسيج كند، بر آنها پيروز شود و به سوي تشكيل حكومت حركت نمايد؟ بنابراين، پژوهش پيش رو با كاربرد تئوري‌هاي سياسي ابن‌خلدون درباره تشكيل حكومت‌ها و با رويكردي توصيفي تحليلي در صدد پاسخگويي به اين پرسش بر آمده است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهند كه شاه اسماعيل با بهره‌گيري از ولايت صوفيانه، موجبات هم‌نشيني سه عامل پيوند قبيله‌اي درون هر يك از قبايل، پيوند ديني درون هر يك از قبايل و پيوند ديني ميان همه قبايل را فراهم آورده و بر همين اساس، توانسته ميان قبايل مختلف تحت امر خود اتحاد و انسجام ايجاد كند و به بسيج منابع جهت نبرد بر ضد ساير مدعيان قدرت بپردازد و با استفاده از قدرت مضاعف اين قبايل كه حاصل هم‌نشيني پيوندهاي قومي و پيوندهاي ديني بوده است، در نهايت با پيروزي بر دشمنان خود موفق به تشكيل حكومت مركزي قدرتمند ديرپاي صفوي شود.