توزيع زماني و مكاني ردپاي آب و كارايي مصرف آب جو در مناطق مختلف ايران

تحقيق حاضر به‌منظور ارائه راهكارهاي پايدار در مديريت منابع آب با استفاده از مفهوم ردپاي آب و كارايي مصرف آب جو در سطح ملي انجام شد. در ابتداي تحقيق استان‌هاي كشور مطابق اقليم‌نماي دومارتن طبقه‌بندي شدند. سپس ردپاي آب سبز، آبي، خاكستري و سفيد در توليد جو و كارايي مصرف آب در اقليم‌هاي مختلف و مراكز استان‌ها طي دوره آماري 1396-1387 محاسبه شد. همچنين پهنه‌بندي مكاني و زماني ردپاي آب و كارايي مصرف آب انجام شد. نتايج نشان داد بيشترين ردپاي آب سبز در اقليم مرطوب و مديترانه‌اي شمال كشور ايستگاه‌هاي رشت (592.53 مترمكعب بر تن)، گرگان (570.86 مترمكعب بر تن) و ساري (543.36 مترمكعب برتن) و كمترين آن در اقليم فراخشك، ايستگاه يزد با 124.21 مترمكعب بر تن به‌دست آمد. ايستگاه زاهدان با اقليم فراخشك بيشترين ردپاي آب آبي (787.01 مترمكعب بر تن) و رشت با اقليم مرطوب كمترين آن (86.73 مترمكعب بر تن) را دارا بود. بيشترين مقدار ردپاي آب خاكستري مربوط به ايستگاه‌هاي زاهدان (390.4 متر مكعب بر تن) و بوشهر (390.11 متر مكعب بر تن) و كمترين مقدار آن در ايستگاه همدان (239.67 متر مكعب بر تن) بود. از نظر ردپاي آب سفيد بيشترين آن در ايستگاه زاهدان (1956.2 مترمكعب بر تن) و كمترين آن مربوط به ايستگاه رشت (515.99 مترمكعب بر تن) بود. توزيع مكاني كل ردپاي آب نشان داد بيشترين ردپاي كل آب در جنوب‌شرقي كشور و اقليم فراخشك بود و كمترين آن در نواحي شمالي و غربي كشور مشاهده شد. نتايج پهنه‌بندي كارايي مصرف آب نشان داد بيشترين كارايي مصرف آب در مناطق غربي كشور مشاهده شد و هرچه به سمت مركز و شرق كشور برويم، مقدار آن كاهش يافت. بنابراين با توجه به نتايج به‌دست آمده مي‌توان گفت مناطق شمال و غرب كشور براي كاشت جو مناسب‌تر مي‌باشد. همچنين با توجه به كمبود آب در مناطق با اقليم فراخشك و بالابودن ردپاي آب در اين مناطق از كشت جو در اين مناطق خودداري شود. در اين مناطق كشت محصولات با نياز آبي كمتر و عملكرد بالاتر مورد برنامه‌ريزي قرار گيرد.