تبيين عوامل مؤثر بر فرزندآوري براساس ديدگاه زنان: يك مطالعه كيفي

مقدمه: فرزندآوري پديده مهمي در حركات جمعيتي و محور توسعه پايدار براي كشورهايي كه سطح جانشيني پاييني دارند، محسوب مي‌گردد. در دهه‌هاي پيشين داشتن فرزند به عنوان يك ضرورت براي هر زن مورد توجه قرار مي‌گرفت؛ اما در چند سال اخير روند تغييرات، دور شدن از اين ضرورت را نشان مي‌دهد؛ از اين رو با توجه به اهميت موضوع، مطالعه كيفي حاضر به منظور درك كامل‌تري از رفتار و نحوه تصميم‌گيري زنان با هدف تبيين عوامل مؤثر بر فرزندآوري از ديدگاه زنان انجام شد.  مواد و روش‌ها: مطالعه كيفي حاضر به روش تحليل محتوا از طريق مصاحبه نيمه ساختار يافته با 25 زن در سنين باروري انجام شد. محل انجام پژوهش، مراكز بهداشتي درماني شهر مشهد در سال 1399 بود. چهارچوب نمونه‌گيري غير احتمالي به روش نمونه‌گيري مبتني بر هدف بود. پس از كسب رضايت‌نامه، مصاحبه‌ها ضبط شد و جمع‌آوري داده‌ها تا رسيدن به مرحله اشباع ادامه يافت.  يافته‌ها: يافته‌ها نشان دادند كه عوامل متعددي در فرزندآوري زنان شهر مشهد دخيل مي‌باشند. برخي از عوامل منجر به افزايش باروري و در برخي از موارد منجر به كاهش ميزان باروري مي‌گردند. ترس از ناامني شرايط اجتماعي، فرزندآوري را كاهش مي‌دهد. عوامل فرهنگي مانند سن ازدواج و عوامل اعتقادي مانند مقدر شدن روزي فرزند، افزايش فرزندآوري را به دنبال دارد. همچنين اعمال سياست‌هاي تشويقي و تحديدي دولت در راستاي افزايش باروري، همگي در فرزندآوري مؤثر مي‌باشند؛ اما در شرايط كنوني، مؤثرترين عامل در فرزندآوري، افزايش مشكلات اقتصادي مي‌باشد.  نتيجه‌گيري: به طور كلي مي‌توان گفت كه كاهش باروري ناشي از تغييرات فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي مي‌باشد. اين تغييرات در طبقات مختلف جامعه حادث شده است؛ اما به نظر مي‌رسد كه در بين طبقه مرفه، تغييرات فرهنگي و اجتماعي عامل مهم‌تري در كاهش باروري بوده و در بين طبقات متوسط و ضعيف، عامل اقتصادي داراي اهميت‌ بوده است؛ اين مهم به معناي آن نيست كه در طبقات متوسط و ضعيف، عوامل فرهنگي و اجتماعي تأثيرگذار نمي‌باشند.