توسعه مدل‌هاي منعطف كلان نگر پيش‌بيني فراواني تصادفات با در نظرگيري وابستگي‌هاي فضايي و اثرات مشاهده نشده ناهمسان‌ساز: مطالعه موردي شهر مشهد

در راستاي دستيابي به سيستم حمل‌ونقل ايمن و كاهش عواقب جبران‌ناپذير ناشي از سوانح ترافيكي نياز است تا موضوع ايمني ترافيك در كنار ساير اهداف برنامه‌ريزي حمل‌ونقل مانند آلودگي هوا، اقتصاديجمعيتي و غيره موردبررسي قرار گيرد. در سال‌هاي اخير استفاده از مدل‌هاي آماري براي كمي سازي اثر پارامترهاي برنامه‌ريزي حمل‌ونقل بر ايمني ترافيك و به دنبال آن ايجاد ارتباط بين برنامه‌ريزي حمل‌ونقل و ايمني ترافيك، موردتوجه برنامه ريزان قرارگرفته است. هدف پژوهش حاضر، توسعه مدل‌هاي كلان نگر پيش‌بيني تصادفات است كه در سطح كلان اثر طيفي از ويژگي‌هاي نواحي ترافيكي شهر مشهد را بر فراواني تصادفات مدل مي‌كند. بدين منظور، علاوه بر مدل پواسون كه متداول‌ترين و پايه‌اي‌ترين مدل پيش‌بيني تصادفات است، مدل‌هاي پواسونلگ‌نرمال  و اتورگرسيو شرطي نيز براي در نظر گرفتن اثر بيش پراكنشي اطلاعات و وابستگي‌هاي فضايي مورداستفاده قرارگرفته است. جهت مقايسه مدل‌هاي پيشنهادي از معيار اطلاع انحرافي (DIC) استفاده‌شده است. نتايج مقايسه مدل‌ها نشان مي‌دهد كه در نظر گرفتن اثرات مشاهده نشده ناهمسان‌ساز و وابستگي فضايي به ترتيب توسط مدل‌هاي پواسونلگ‌نرمال  و اتورگرسيو شرطي به‌طور قابل‌توجهي عملكرد مدل‌ها را ارتقا مي‌بخشد و مقدار معيار DIC را از 4623.41 در مدل پواسون به ترتيب به 2066.82 و 2055.28، كاهش مي‌دهد. قابل‌ذكر است كه مدل اتورگرسيو شرطي (BYM) بهترين عملكرد را دارا است (2055.28= DIC)، كه اهميت در نظر گرفتن وابستگي فضايي در مدل‌هاي پيش‌بيني تصادفات را در تصحيح تخمين و همچنين جايگزيني براي متغيرهاي در نظر گرفته نشده، برجسته مي‌سازد.