تقديس درخت در رمان «درخت انجير معابد» و «دومة ود حامد»

احمد محمود و طيب صالح در اين دو اثر خود، ناكجاآبادي آفريده اند كه مردمانش دل در گرو درختي داشته اند. احمد محمود در درخت انجير معابد، تصويري از يك جامعه ترسيم كرده كه افراد آن سخت به معجزه گري و قدسيت درخت ايمان آورده و درخت را به نماد باورها و اعتقادات آييني اين مردمان خوش باور تبديل كرده ا ند و در اين راستا اقدام به انجام اعمال و مناسكي كرده اند كه در عرف اديان الهي شايسته نيست براي غير خدا انجام گيرد. كارهايي همچون: درمان خواهي بيماران، استغاثه، نذر و نياز، حاجت طلبي و مناجات و.... هيچ‌كس جرأت مخالفت با درخت يا حق انكار قدسيت درخت را نداشته؛ و هر صدايي كه از اين غرض، سخن مي گفته در گلو خفه مي شده است.مشابه اين سرسپردگي ها و اميد بستن ها و شفاجويي ها را طيب صالح در داستان «دومة ود حامد» آورده است. دومة ود حامد درخت بي‌ثمري است كه مثل انجير معابد در باور مردمان موقعيتي شبه خدايي يافته بود؛ به‌گونه‌اي كه مردم آن را طواف مي كردند، به درگاهش راز و نياز مي بردند، براي آن نذر و قرباني انجام مي دادند و هيچ مخالفتي با آن را برنمي‌تابيدند. در اين مقاله بنا داريم با روشي توصيفي – تحليلي به واكاوي بن مايه تقديس درخت در اين دو داستان بپردازيم تا ضمن اشاره به اسطوره ها و كهن‌الگوهاي بيان كننده نوع ارتباط انسان با درخت، به تبيين زمينه ها و انگيزه هاي تقديس درخت بپردازيم و روشن كنيم كه چرا و چگونه يك عنصر ذاتاً نامقدس تقدس مي يابد؟ و چه سازوكاري به كار بسته مي شود تا اين مهم محقق شود؟ نتايج كار نشان مي دهد كه تقدس درخت در رمان درخت انجير معابد شديدتر از داستان دومة ود حامد است و مناسبات پيرامون آن پر دامنه تر مي باشد