بازخواني زمينه محور- متن محور آيات آغازين سورۀ توبه در مسئلۀ جهاد ابتدايي

اين پژوهش با دو رويكرد متن محور و زمينه محور كه از الگوهاي هرمنوتيك‌اند درصدد به چالش كشيدن قرائت مشهوري است كه آيات آغازين سورۀ توبه را مجوز جهاد ابتدايي با همه مشركان به جهت شرك ايشان مي‌داند. در رويكرد متن محور نشان مي‌دهد كه امر به قتال به سبب رفتارهاي خصومت‌آميز و جنگ افروزانۀ مشركان عهدشكن است؛ در اين آيات، مشركان به دو گروه عهدشكن و پايبند به عهد تقسيم‌شده‌اند. آياتي كه جنبۀ ايجاد رعب در بين مشركان دارد، صرفاً به تهديد كساني مي‌پردازد كه بارها بر عهدشكني خود پافشاري كرده‌اند. بنابراين امر به قتال در اين آيات صرفاً واكنشي بوده است به دست‌اندازي‌ها و جنگ‌افروزي‌هاي عملي گروهي از مشركان، بدون اينكه عقيدۀ باطل آن‌ها كوچك‌ترين مدخليتي در جواز جنگ داشته باشد. آيات اين سوره نه تنها جهاد ابتدايي را تجويز نمي‌كند، بلكه نشان مي‌دهند چه ميزان از رفتارهاي خصومت‌آميز گروه مقابل بايد وجود داشته باشد تا مسلمانان مجاز به مقابلۀ نظامي شوند. در رويكرد زمينه محور نيز فحص دقيق زمينه‌ها و بسترهاي تاريخي نشان مي‌دهند كه به‌موجب اين آيات هيچ مشركي كشته نشده است و حتي بعد از ابلاغ اين آيات، همچنان قبايلي مشرك بوده‌اند. اين آيات باعث شكستن آخرين مقاومت‌هاي پايگاه‌هاي اصلي مشركين شده است.