موضوعيت يا طريقيت امارات در اعتبار اجتهاد با نگاهي اجمالي به قرآن كريم و روايات

در ميان فقها بحثي وجود دارد كه آيا علم قاضي به واقعه از بيرون تأثيري در حكم او مي‌تواند داشته باشد يا خير به اين معنا كه حتي اگر از رخداد فيمابين دو طرف دعوا به هر نحوي مطلع است باز آنچه براي او حجت است تا بتواند بر اساس آن حكم كند صرفاً امارات تعيين شده از ناحيه شارع است كه همانا بينه و اقرار مي‌باشد، يا علم قاضي بدون امارات معينه نيز براي صدور حكم حجيت دارد. ثمره اين بحث در اعتبار اجتهاد و يا كفايت علم مقلد ممكن است از جهت مناط و ملاك واحد آن، خود را نشان دهد و مفيد واقع شود. بررسي امارات(بينه و اقرار) از آن جهت كه امري كاملاً تخصصي در حوزه تخصص مجتهد است پس بر فرض اثبات اين مطلب كه بينه و اقرار در اثبات دعوي و حكم موضوعيت دارد در نتيجه اجتهاد براي قضاوت لازم مي‌شود، و در صورتي كه بتوانيم اثبات كنيم بينه و اقرار صرفاً طريقيت به واقع دارند پس از هر راهي كه واقع براي قاضي منكشف شود قاضي مي‌تواند حكم صادر كند، بنابراين اجتهاد لازم نيست.