تصويرآرايي پيامبر (ص) و امامان شيعي (ع) در نسخه‌ي خطي حبيب‌السير با محوريت بحارالانوار

به تصوير كشيدن سيماي پيامبر و امامان (عليهم السلام) و تعالي تلألؤ آن‌ها در شمايل‌نگاري يكي از مضامين تصويرآراييِ نگارگري روايات ديني است كه همواره مورد توجه هنرمندان بوده است. نسخه‌ي خطي حبيب‌السير كه كتابي تاريخي و نوشته مورخ شيعي است، شامل نگاره‌هايي از رخدادهاي تاريخي حقانيت شيعه است. اين نگاره‌ها در بردارنده‌ي مضامين، نقش‌ها و نمادهاي شيعي همچنين شمايل‌نگاري تصوير پيامبراكرم (ص) و ائمه‌ي معصومين (ع) است و حوادث و رويدادهاي تاريخي شيعه را بر اساس روايات شيعي به تصوير مي‌كشد. در اين ميان، كتاب مذهبي و اسلامي بحارالانوار يكي از مهم‌ترين كتاب‌هاي جامع حديث و رخدادهاي شيعه است كه مجموعه‌اي از آموزه‌ها و تعاليم شيعي را در برمي‌گيرد؛ بنابراين اين پژوهش مي‌كوشد با بررسي تصويرآرايي و شمايل‌نگاري پيامبر و ائمه‌ي اطهار در نسخه‌ي خطي حبيب‌السير در ارتباط با روايات ذكرشده در بحارالانوار وجوه روشني از سيماي دروني آنان را به تصوير بكشد و در پس آن، به تحليل و واكاوي كاربرد مفاهيم و نمادهاي شيعي در اين نگاره‌ها بپردازد. روش پژوهش توصيفي_‌تحليلي است و روش گردآوري اطلاعات به شيوه‌ي مطالعه‌ي منابع كتابخانه‌اي. دستاوردهاي پژوهش نشان مي‌دهد كه تا زمان صفوي در نگاره‌هاي مذهبي به علت نبود مخالفت،‌ چهره‌هاي انبيا و اولياء به تصوير كشيده مي‌شد اما بعد اين دوران به علت مخالفت علماي ديني چهره‌ها پوشانده شده‌اند و هنرمندان با استفاده از نمادهاي ديني سعي در نشان دادن تصوير والايي از پيامبر و ائمه‌ي معصومين (ع) داشتند. همچنين با تطبيق روايات حوادث شيعي بحارالانوار در تصويرسازي و شمايل‌نگاري نگاره‌هاي حبيب‌السير مي‌توان به برداشت تصويري و نمادين هنرمند از رويدادهاي شيعي دست يافت. اهداف پژوهش1.بررسي تصويرآرايي و شمايل‌نگاري پيامبر و امامان شيعي در نسخه‌ي خطي حبيب‌السير.2.تحليل و واكاوي كاربرد مفاهيم و نمادهاي شيعي مرتبط با مضامين بحارالانوار در نگاره‌ها. سؤالات پژوهش1.مضامين مطرح‌شده در نگاره‌هاي حبيب‌السير عموماً چيست؟2.چگونه مي‌توان از بررسي گزارش‌ها و جمع‌بندي‌هاي بحارالانوار به اصول حاكم بر روايت تصويري پيامبر و امامان شيعه (عليهم السلام) در نگارگري نگاره‌هاي حبيب‌السير دست يافت؟3.آيا تسلط فرهنگ شيعي در آفرينش نگاره‌هايي حبيب‌السير تأثيرگذار بوده است؟ 4.حضور علي (ع) به‌عنوان مظهر شيعه در اين نگاره‌ها تا چه حد گسترده است؟