مقايسه روش‌هاي ارزيابي كيفيت خاك و ارتباط آن با عملكرد در اراضي چايكاري غرب استان گيلان

با توجه به افزايش فشار هاي استفاده از زمين و آسـيب‌پذيري خاك هاي كشاورزي از نظر زيست محيطي، توسعه يك روش مناسب براي ارزيابي كيفيت خاك به منظور دستيابي به توليد بهينه و پايدار محصول ضروري است. لذا اين پژوهش با هدف شناسايي مهم‏ترين ويژگي هاي مؤثر بر كيفيت خاك و مقايسه شاخص‌هاي كيفيت خاك به‌دست آمده از روش‌هاي مختلف و ارتباط آن با عملكرد چاي در غرب استان گيلان صورت گرفت. در مجموع 66 نمونه خاك مركب از عمق صفر تا 30 سانتي‌متر و برگ سبز چاي در كرتي به وسعت 2 متر مربع به مركزيت محل‌هاي نمونه‌برداري خاك از بخشي از باغات چاي با عملكرد متفاوت برداشت شد. با استفاده از روش تجزيه به مؤلفه هاي اصلي(PCA) ، از ميان 15 ويژگي موثر بر كيفيت خاك، شش ويژگي شامل پتاسيم قابل جذب، كربن آلي، pH، فسفر قابل جذب، روي قابل جذب و تعداد نماتد به‌عنوان حداقل نشانگرهاي مؤثر بر كيفيت خاك انتخاب گرديد. سپس كيفيت خاك با استفاده از دو مدل شاخص كيفيت تجمعي (IQI) و شاخص كيفيت نمرو (NQI) به روش‌هاي نمره‌دهي خطي و غيرخطي (LS و NLS) و هركدام در دو مجموعه كل داده‌ها (TDS) و داده‌هاي حداقل (MDS) ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه ميانگين شاخص كيفيت خاك به جز شاخص‌هاي IQINLSMDS و NQINLSMDS، در باغات با عملكرد بالا به طور معني‌داري بيش تر از باغات با عملكرد پايين بود. ارزيابي كيفيت خاك باغات چاي نشان داد كه روش‌هاي نمرده‌دهي خطي بر روش‌هاي غيرخطي برتري دارند، به‌طوري‌كه شاخص‌هاي IQILS و NQILS براي هر دو مجموعه TDS (به ترتيب 0.55= R^2و 0.54=R^2) و MDS (به ترتيب 0.45= R^2و 0.46=R^2) همبستگي بيش تري با عملكرد چاي نسبت به ساير شاخص‌ها نشان دادند. همچنين همبستگي بين دو مجموعه TDS و MDS براي شاخص IQILS (0.80= R^2)، بيش تر از شاخص NQILS (0.59= R^2) بود.