ارزيابي ترجيحات بصري در نماهاي مسكوني، مورد مطالعاتي: دوازده خانه تاريخي تبريز

شناخت و سنجش ويژگي‌ها و مؤلفه‌هاي بصري در فرآيند ادراك امر محسوس، راهي براي ارزيابي زيبايي‌شناسي يك پديده مي‌باشد. در برخورد با يك بناي معماري، نماي آن اولين تأثير را در فرآيند تجربه زيبايي‌شناختي مخاطب دارد. مؤلفه‌هاي كالبدي و كيفيت‌هاي بصري متفاوتي در ايجاد نماي معماري نقش دارند، استخراج ترجيحات بصري در نماهاي معماري و بررسي مؤلفه‌ها و عناصر شكل‌دهنده اين ترجيحات مي‌تواند به ايجاد معيارهايي در ارزيابي زيبايي‌شناسي منجر شود. درنتيجه مطالعه اين مؤلفه‌هاي بصري در نماهاي معماري و بررسي ترجيحات زيبايي‌شناسي آن‌ها از اهميت بالايي برخوردار است. هدف از اين پژوهش، ارزيابي ترجيحات زيبايي‌شناسي مخاطب از كيفيت‌ها و مؤلفه‌هاي بصري سازنده نماي خارجي بناهاي مسكوني مي‌باشد. براي رسيدن به اين هدف، در بخش نظري پژوهش با استفاده از روش تحليلي-توصيفي، مفاهيم و رويكرد نظري تحقيق بيان شده است. در اين قسمت با بررسي پيشينه پژوهش و بيان مفاهيم مورد نظر در پژوهش، يك ساختار در زمينه تحقيقات و ارزيابي‌ها پيرامون مؤلفه‌هاي بصري معرفي و چارچوب نظري پژوهش ارائه شد. در بخش عملي به وسيله آزمون‌هاي ترجيحاتي، رابطه بين مؤلفه‌هاي بصري مورد تحقيق و ترجيحات زيبايي‌شناسي نماهاي دوازده خانه تاريخي تبريز از 320 نفر آزمون‌شونده، اندازه‌گيري و نمرات ترجيحاتي آزمون‌شوندگان با نرم‌افزار SPSS به‌صورت توصيفي و استنباطي تحليل و تفسير شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد دو مؤلفه بصري تنوع ساختار عناصر معماري و سطوح تشكيل‌دهنده نماهاي معماري، به همراه پيچيدگي (غناي بصري) و استفاده از خطوط منحني تأثير بيشتري نسبت به ساير كيفيت‌ها و مؤلفه‌هاي بصري نماهاي معماري دارند. توجه و بررسي مؤلفه‌هاي بصري همچون ساختار عناصر معماري و سطوح مختلف نما، مي‌توانند به‌عنوان معيارهايي در ارزيابي‌ها و تحليل‌هاي زيبايي‌شناسي از نماهاي معماري مسكوني استفاده شود. اين معيارها همچنين مي‌توانند در طراحي‌هاي معمارانه در نماي ساختمان‌ها نيز كاربرد داشته باشد.