رابطه ترجيحات بصري مسافران ايستگاه‌هاي مترو و طراحي داخلي فضاي آن‌ها، مورد مطالعاتي: ايستگاه‌هاي مترو تبريز

امروزه سيستم حمل‌و‌نقل عمومي به‌خصوص مترو، در دنيا اهميت خاصي دارد، هرچند ساخت آن در كشورهاي در حال توسعه و ايران جديد بوده كه متأسفانه معيارهاي خاصي براي ساخت آن‌ها از نظر ساختار فضايي و طراحي وجود ندارد. اخيراً در فرآيند ساخت اكثر ايستگاه‌هاي مترو، بحث كميت بيش‌تر از كيفيت در اولويت قرار گرفته و طراحي مناسب و متناسب با آنچه كه مردم مي‌خواهند از اهميت پاييني برخوردار بوده است. يكي از اهداف نهايي معماري داخلي ايجاد يك محيط منحصر به‌فرد ساخته دست انسان است. اين پژوهش با تكيه بر نظريه پردازش اطلاعات كاپلان كه متشكل از چهار متغير «خوانايي، پيوستگي، پيچيدگي و رمزآلود بودن» است، به شناسايي ترجيحات بصري افراد در فضاي داخلي ايستگاه مترو پرداخته است. با استفاده از روش تحقيق كمي پيمايشي، پرسشنامه‌هاي تصويري و متني توسط اعضاي نمونه آماري شامل 306 نفر حاضر در شش ايستگاه مترو خط يك تبريز، تكميل شد و با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS رابطه بين متغيرهاي تحقيق و عوامل تأثيرگذار بر ترجيحات بصري مسافران مترو مورد بررسي قرار گرفت. طبق نتايج به‌دست آمده در رابطه با فضاي داخلي ايستگاه‌ها، ساختار فضايي رمزآلود بودن بيش‌ترين و ساختار فضايي پيوستگي كم‌ترين عنوان ترجيحي را در بين چهار ساختار فضايي كسب نمودند. فرم نرم، نورپردازي غيرمستقيم و سرد، تركيب رنگ خنثي و گرم، تركيب متريال آجر، چوب و شيشه به‌عنوان مشخصه‌هاي فيزيكي تأثيرگذار در طراحي ايستگاه‌هاي مترو شناسايي شدند، در حالي‌كه فرم منظم، نورپردازي مستقيم، رنگ‌هاي روشن و تركيب متريال سنگ، سراميك و شيشه از مشخصه‌هاي فيزيكي با تأثيرگذاري كم در اين نوع طراحي هستند. معيارها و الگوهاي به‌دست آمده مربوط به طراحي مترو و ساختارهاي فضايي مي‌تواند به‌عنوان ابزاري در اختيار مديران، طراحان شهري و سازمان قطار شهري قرار گيرد.