واكاوي منظر شهري تاريخي اصفهان مبتني بر بنيان‌هاي فرهنگي و طبيعي از آغاز تا پايان دوران صفوي

اين مقاله در پي آن است كه شهر تاريخي اصفهان را مبتني بر رويكرد منظر شهري تاريخي مورد بازشناخت قرار دهد تا از خلال آن بنيان‌هاي اصلي شكل‌گيري و ادامه حيات اين شهر را در گذر زمان مورد بررسي قرار دهد. براي دستيابي به اين هدف رويكرد كيفي برگزيده شده است و با بهره‌گيري از روش تفسيري تاريخي سير تحول شهر اصفهان در گذر زمان از خلال منابع مكتوب مبتني بر بنيان‌هاي فرهنگي و طبيعي آن مورد بازخواني قرار مي‌گيرد. جهت واكاوي بنيان فرهنگ، چهار مؤلفه دانش بومي، دين و مذهب، عرفان، و فلسفه به‌عنوان مؤلفه‌هاي شكل‌دهنده به فرهنگ مورد واكاوي قرار مي‌گيرد. دستاورهاي اين مقاله نشان مي‌دهد كه طبيعت و مذهب دو بنيان اصلي در منظر شهري تاريخي اصفهان هستند كه براي دستيابي به حفاظتي كل‌نگر بايد محور اصلي هر برنامه و اقدام حفاظتي قرار گيرند. علاوه بر آن جاذبه خارجي فرهنگي و نيز دافعه داخلي فرهنگي به‌عنوان دو عامل اثرگذار در منظر شهري تاريخي اين شهر آشكار شد. بر اين اساس، تبيين شد كه هر برنامه حفاظتي و توسعه‌اي در شهر بايد با هماهنگي با بنيان‌هاي طبيعي و فرهنگي اصلي شكل‌دهنده به آن صورت پذيرد تا بتواند در فائق آمدن بر چالش‌هاي احتمالي حفاظت و توسعه مؤثر واقع شد. مبتني بر دستاوردهاي اين مقاله، مشخص شد كه برنامه‌ريزي در راستاي حفاظت از شهر تاريخي اصفهان بايد بيش از هر چيز بر حفاظت از دو بنيان طبيعت و مذهب متمركز شود. اين امر مستلزم آن است كه نگاه جزء‌نگر به عناصر تشكيل‌دهنده شهر مانند بناهاي تاريخي و فضاهاي شهري كه در حال حاضر پارادايم اصلي در استراتژي‌هاي حفاظتي و توسعه‌اي هست، بايد به سمت حفاظت از بنيان‌هاي اصلي شكل‌دهنده به آن سوق يابد.