بررسي تطبيقي فهم افراد عادي و نابينا از شهر به مثابه فرصت‌هايي براي معماري چندحسي، مورد مطالعاتي: پارك سارا در بولوار كاشاني تهران

اغلب فضاها بيش‌تر متناسب با ادراك بصري انسان طراحي و ايجاد مي‏شوند و افراد نابينا قابليت بهره‏بري از اين گونه فضاها را كم‌تر دارند. فراواني فرم‌گرايي در آثار، نظام‌هاي آموزشي و شيوه‌هاي ارائه معماري در عمل، گوياي تمركز ويژه بر حس بينايي معماران است. البته در روياروي نگاه مذكور با افرادي نظير شولتز و پالاسما نگاه پديدارشناسانه مطرح شده است كه عينيت‌گرايي و يكي از توابع مهم آن يعني سلطه حس بينايي را برنمي‌تابد. بر همين اساس با هدف نزديك شدن به زمينه لازم براي طراحي چند‌حسي و پديدارشناسي كه نوعي خروج از بينايي محوري در معماري محسوب مي‌شود، مقاله حاضر به اين پرسش مي‏پردازد كه آيا در مقايسه با افراد عادي، افراد نابينا حواس فعال‌تري دارند كه بتواند راهنمايي براي طراحي چند‌حسي باشد؟ فرضيه تحقيق بر آن است كه توجه كردن به عوامل محرك عضو گيرنده در سيستم‌هاي ادراكي غيربصري مي‌تواند تأثير مثبتي در نيل به هدف فوق داشته باشد. براي پرداختن به اين فرضيه از روش توصيفيتحليلي و نرم‌افزار SPSS براي آزمون‏هاي واريانس يك طرفه و توكي استفاده شده است. دراين راستا سه گروه 12 نفره از افراد نابينا، عادي به‌صورت چشم باز، و عادي به‌صورت چشم بسته (جمعاً 36 نفر) در تهران بررسي شده است. اين بررسي به‌صورت مشاهده حين حركت و نگاشتن بر روي نقشه، تفاوت ادارك چند‏حسي را در قالب چهار مؤلفه «جهت‏يابي»، «شنوايي»، «لامسه»، و «بوياييچشايي» جست‏و‏جو مي‏كند. نتايج كه گوياي تفاوت بارز در ميزان فعال بودن سيستم‏هاي ادراكي غيربصري افراد نابينا در مقايسه با دو گروه ديگر است نشان مي‌دهد، فهم افراد نابينا از شهر به واسطه ادراك بيش‌تر سه حس (به ترتيب) «لامسه»، «شنوايي»، «بوياييچشايي» مي‌تواند در ارزيابي سايت به‌عنوان مقدمه‌اي مهم بر طراحي‌هاي چند‌حسي، مشاركت فعالي داشته باشد.