الگو شناسي كالبدي و فضايي خانه ايراني در اقليم گرم و خشك (مورد مطالعه: خانه عباسيان كاشان)

در طول تمام دوران خانه در فرهنگ ايرانيان به خصوص بعد از اسلام داراي اهميت بسزايي است. خانه از جهت حفظ حريم خانواده به عنوان مكاني مقدس شناخته شده، دسترسي بيرون به درون خانه ايراني داراي شبكه فضايي نظامي مي‌باشد. اين شبكه، فضاي عمومي و خصوصي خانه را در سه‌لايه، لايه اول؛ فضاي باز، لايه دوم؛ فضاي پوشيده و لايه سوم؛ فضاي بسته مورد تفكيك قرار داده است. زيرا ورود به خانه داراي درجه اهميت و سلسه‌مراتب دسترسي به تمام نقاط خانه ايراني يك اصل جداناشدني معماري سكونتگاه‌ها است. هرچند در سال‌هاي اخير گسست فضايي عناصر معماري از مقياس خرد تا كلان، كالبد سكونتگاه شهرهاي تاريخي ايران را دچار بي‌هويتي نموده است. ازاين‌رو خانه‌هاي تاريخي ايران گنجينه‌اي از مفاهيم و الگوهاي طراحي، همچنين منبع الهام براي معماري خانه‌هاي معاصر در دسترس است. با بازشناسي و درك صحيح نظام فضايي مي‌توان شرايط آسايش بصري، استفاده بهينه از فضا را دستور كار معماري حال حاضر قرارداد. لذا پژوهش حاضر از نوع تحقيقات توسعه‌اي و از لحاظ روش از نوع تحقيقات تاريخي توصيفي به طور خاص خانه تاريخي عباسيان كاشان را موردمطالعه قرار داده است. بررسي انجام شده بيان گر مشخصه هاي عناصر فضايي با هدف ايجاد سلسله مراتب، پيوستگي فضايي كه خود انسجام بخش در تمام فضاها در نظام جزء به كل الگو حاكم بر معماري خانه تاريخي است، در متن مقاله الگو هاي ارائه شده شناسايي مفصل هاي انسجام بخش، به عنوان فضاهاي بينابين، عامل پيوستگي ساختار فضايي سكونتگاهاي ايران ارائه شده است.