تبيين عوامل مؤثر بر تاب آوري تكاملي شهري در برابر زلزله ، مورد پژوهش: شهر زنجان

مروري بر تجارب بلاياي طبيعي از جمله زلزله نشان مي‌دهد كه زلزله به‌خودي‌خود باعث تخريب نمي‌شود بلكه اين انسان‌ها هستند كه ميزان آسيب وارده توسط زلزله را مشخص مي‌كنند. با توجه به عدم كارايي رويكردهاي مبتني بر آسيب‌پذيري در زمان پس از زلزله، ديدگاه‌هاي جديد بر رويكرد تاب‌آوري تكاملي تأكيد دارند؛ اما مسئله تعدد شاخص‌ها با روابط پيچيده و در نتيجه دشوار بودن فرايند ارزيابي آن است كه لزوم استفاده از مدل‌هاي متناسب را ضروري مي‌سازد. پژوهش حاضر از نظر هدف، كاربردي و به تحليل روابط علي و معلولي بين شاخص هاي تاب آوري تكاملي شهري در برابر زلزله در شهر زنجان، با توجه به موقعيت اين شهر نسبت به گسل هاي اطراف آن پرداخته است تا عوامل كليدي و تأثيرگذار در تاب آوري اين شهر مشخص گردد. بدين منظور، پس از بررسي متون و استخراج شاخص ها ابتدا با استفاده از روش دلفي دو مرحله‌اي از طريق نمونه‌گيري‌هاي هدفمند و متوالي، 27 پرسشنامه در قالب ماتريس 40*40 توسط مديران و كارشناسان شهرداري زنجان تكميل گرديد و در ادامه با استفاده از تحليل تفسيري ساختاري پارامتري با استفاده از نرم‌افزار ميك مك، روابط علي و معلولي و عوامل كليدي مؤثر بر تاب‌آوري شهري شناسايي شد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه شاخص‌هاي مرتبط با عوامل نهادي و شبكه ارتباطي به‌عنوان شاخص‌هاي تأثيرگذار و كليدي در تاب آوري شهر زنجان عمل مي‌كنند و مي‌توان با ارتقاي وضعيت اين دسته از شاخص‌ها به علت تأثيرات مستقيم و غيرمستقيم آن‌ها بر ساير شاخص‌ها در شبكه روابط علي معلولي ميزان نهايي تاب‌آوري را بهبود بخشيد.