ارزيابي اثر برخي عوامل فيزيوگرافيك بر مدل‌هاي رويشي گونه ممرز (.Carpinus betulus L) در جنگل ارسباران

هدف پژوهش حاضر بررسي تغييرات مدل‌هاي رگرسيوني رويشي گونه ممرز (.Carpinus betulus L) به‌عنوان فراوان‌ترين گونه در جنگل ارسباران در ارتفاع و جهت‌هاي مختلف دامنه بود. نمونه‌برداري انتخابي در دامنه ارتفاعي 1200 تا 1500 متر با آماربرداري در قطعه نمونه‌هاي يك هكتاري شامل قطر برابر سينه، ارتفاع كل و قطر تاج انجام شد. سپس با محاسبات رگرسيون غيرخطي، بهترين مدل‌ها براي بررسي ارتباط بين قطر (متغير مستقل) و ارتفاع، سطح مقطع و مساحت تاج (متغيرهاي وابسته) در هر ارتفاع و جهت دامنه بر اساس حداكثر ضريب همبستگي، ضريب تعيين، حداقل خطاي استاندارد و ضريب آكائيك برازش شدند. همچنين آزمون همبستگي پيرسون به‌منظور بررسي رابطه بين متغيرهاي وابسته و مستقل و آناليز واريانس با استفاده از آزمون توكي براي بررسي معني‌داري روابط بين متغيرهاي مورد مطالعه و عوامل محيطي انجام شد. نتايج نشان داد همبستگي مثبت و معني‌داري بين قطر برابر سينه با ارتفاع و سطح مقطع درختان و همبستگي منفي معني‌داري بين قطر برابر سينه و مساحت تاج درختان وجود داشت كه شدت اين همبستگي بين قطر برابر سينه و سطح مقطع بسيار قوي بود (0/994=r). ارتفاع و مساحت تاج درختان در جهت‌هاي مختلف دامنه و ارتفاع‌هاي مختلف، اختلاف معني‌داري نشان دادند، اما قطر برابر سينه و سطح مقطع درختان نسبت به تغييرات ارتفاع و جهت دامنه تفاوت معني‌داري نداشتند. مدل‌هاي نمايي به‌علاوه خطي، منطقي، Heat capacity، سينوسي، نمايي 3، گاوسي، لگاريتم طبيعي و درجه دوم معكوس مهم‌ترين مدل‌ها بودند. گونه ممرز در جهت‌ها و ارتفاع‌هاي مختلف از مدل‌هاي رويشي متفاوتي پيروي مي‌كرد و تنها در جهت شمال شرقي، مدل رويشي يكساني بر حسب قطرسطح مقطع (مدل گويا) در سه ارتفاع مورد بررسي نشان داده شد. مدل‌هاي رگرسيوني غيرخطي براي نشان دادن رابطه قطر با مشخصه‌هاي سطح مقطع و تاج نسبت به ارتفاع درخت، بهتر عمل كردند. پيشنهاد مي‌شود مطالعات مدل‌سازي براي ساير گونه‌ها و عوامل محيطي تكرار شود تا با كسب نتايج تكميلي، امكان ارائه دستورالعمل‌هاي مديريتي دقيق فراهم شود.