بررسي استعاره هاي مفهومي خشم در قران كريم: نظريه هاي عصب-زيستي و كنش مفهومي

دو گونه رويكرد براي بازنمايي هيجان در مغز وجود دارد: نخست، نظريه عصب ـ زيستي و دوم، نظريه كنش مفهومي هيجان‌. در نظريه عصب ـ زيستي، هيجان‌هايِ اصلي با مجموعه‌اي از شبكه‌هايِ منسجمِ درون‌مغزي برانگيخته مي‌شوند كه هماننديِ ساختي با ديگر حيوانات دارند؛ اين شبكه‌ها به شبكه‌هاي ذاتي معروف اند. با اين وجود، در نظريه كنش مفهومي هيجان، هر هيجان حالتي مغزي است كه از تعامل حوزه خاص و عام مغز با ديگر شبكه‌هاي كنترل شناختي، سيستم‌هاي عصبي و پيوند‌هاي مغزي شكل مي‌گيرد. از اين رو، پژوهش حاضر با ماهيتي كيفي و به روش توصيفي ـ تحليلي است، در پي شناخت بخش‌هاي فعالِ قشرِ مخ در هنگام دركِ مفاهيم نيرو و حركت در قالب استعاره با مفهوم خشم است. به اين منظور، 80 استعاره مفهومي حوزه نيرو و حركت در قرآن كريم با رويكرد شناختي به شيوه نمونه‌ گيري تصادفيِ ساده، گردآوري شده بودند، مورد بررسي قرار گرفتند. يافته‌ هاي پژوهش نشان داد كه واژه‌هاي نيرويي و حركتي خشم همچون لعن، غضب، كظم، سخط، غيظ، تغيظ، غائظ و مغاضبه به عنوانِ حوزه‌هاي مبداء، در درك استعاري حوزه‌هاي مقصد مانند كفر، خواري، مسكنت، سقوط، خلف وعده، جايگاه پست، بشارت، صبر، نيكوكاري، بخشش، اعمال، انذار، نذير، توبه، جهنم، برانگيختن، هيجان سازي، ظلم به نفس، نفرين و عذاب نقش دارند. همچنين مشخص شد كه ناحيه‌هاي مختلف قشر مخ در هنگام پردازش خشم با واسطه پاسخ‌هاي متفاوت فعال مي‌شوند. يافته‌ها نشان مي‌دهند كه درهنگام رويارويي با هيجان خشم، بازخورد‌ها و واكنش‌هاي گوناگوني بازنمايي مي‌شوند كه برگرفته از تعامل‌هاي نواحي، شبكه‌ها و پيوندهاي متعدد عصبي در مغز است و در نهايت نظريه كنش مفهومي تأييد مي‌شود. افزون بر اين، بررسي داده‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه مفهوم‌سازي خشم در قران گذرا و  بافت ـ محور است.