فضاهاي مفصلي، راهكاري در پايداري معماري

بيان مسئله: برقراري ارتباطي پايدار بين سه عنصر انسان، طبيعت و معماري مسئله‌اي است كه اكثر معماران و پژوهشگران بعد از پيدايش مشكلات زيست‌محيطي و فرهنگيِ به وجود آمده از معماري مدرن، در پي تحقق آن هستند. مفصل عنصري است كه به صورت ذهني و عيني امكان برقراري اتصال و يا انفصال بين فضاهاي مختلف را فراهم مي‌نمايد. اين عنصر در حين كمك به درك جداگانه‌ي هر فضا، با تعريف سلسله مراتب به يكپارچگي بافت كمك مي‌كند. مفصل در تمامي مقياس‌هاي طراحي مي‌تواند ايفاي نقش داشته باشد، از مقياس خرد تا كلان، از سازه تا معماري، از كانسپت‌هاي حجمي تا جزئيات و تزيينات. از آنجايي كه يكي از اركان پايداري ارتباط مناسب با زمينه – از جوانب مختلف فرهنگي، اجتماعي، زيست محيطي، اقتصادي _ مي‌باشد، با طراحي صحيح و جانمايي درست مفاصل، اين ارتباط مي‌تواند به صورت مناسبي شكل گرفته و در نهايت اثري پايدار را به همراه داشته باشد. سوال تحقيق: بررسي اين موضوع كه تا چه حد فضاهاي مفصلي مي توانند در راستاي تحقق معماري پايدار مثمرثمر باشند؟ و اينكه چه راهكارهايي طراحي اي را در اين زمينه مي توان ارائه داد؟ سوالات اصلي اين مقاله مي باشند. اهداف تحقيق: در پژوهش حاضر با شناسايي ويژگي‌هاي چند بعدي مفاصل و تطبيق آنها با شاخص‌هاي معماري پايدار به ارتباط كارآمد اين دو مفهوم پرداخته شده است، با هدف اينكه ويژگي ‌هاي فضاهاي مفصلي در خلق معماري پايدار استفاده شود. روش تحقيق: آنچه كه در اين مقاله مورد توجه قرار گرفته است امكان برقراري ارتباط درست و كارآمد بين سه عنصر انسان، طبيعت و معماري با استفاده از خلق فضاهاي مفصلي مي‌باشد كه به روش توصيفي – تحليلي انجام مي‌شود. از اين رو شاخص‌هاي معماري پايدار و فضاي مفصلي معرفي مي‌شوند تا ميزان تأثيرگذاري فضاهاي مفصلي بر تحقق معماري پايدار مورد بررسي قرار‌گيرد. مهم‌ ترين يافته ‌ها و نتيجه ‌گيري تحقيق: به منظور جمع بندي مطالب مطرح شده راهكارهايي از جمله توجه به فضاهاي باز و نيمه باز براي برقراري ارتباط منعطف طرح و قبول طيف بيشتر مخاطبان، به كارگيري الگوهاي موفق گذشته در طراحي فضاي مابين، استفاده از روش هاي تكنولوژيك يا بومي براي طراحي جداره‌ها، توجه به استفاده‌ي حداكثري از فضاها و جلوگيري از اتلاف انرژي براي برقراري ارتباط مناسب  بين اجزاي طرح و زمينه از طريق خلق فضاي مفصلي ارائه شده است. همچنين مسجد به عنوان يك نمونه كه فضاهاي مفصلي منجر به پيوند همه جانبه‌ي آن با زمينه شده‌اند بررسي مي‎شود. با مقايسه‌ي طراحي مساجد پايدار و راهكارهاي مذكور مي‌توان گفت به دليل توجه به ابعاد مختلف پايداري در ارائه‌ي اين راهكارها، با در نظر گرفتن آن‌ها در فرآيند طراحي، مي‌توان در دستيابي به اهداف معماري پايدار در ساير كاربري‌ها تا حدود زيادي موفق بود.