مقبوليت و چالش‌برانگيزي عوامل مؤثر بر استرس كاربران در فضاهاي آموزشي دانشگاهي

بيان مساله: ازجمله مباحث مطرح در جوامع مدرن امروزي كه درواقع بخش اجتناب‌پذيري از زندگي افراد مي‌باشد، مسئله استرس است. حضور افراد در محيط‌هاي اجتماعي مانند فضاهاي آموزشي همراه با درك سطوحي از استرس مي‌باشد. فضاهاي آموزشي دانشگاهي نيز جزء محيط‌هايي هستند كه افراد در آن سطحي از استرس را تجربه مي‌نمايند و اين در حالي است كه هدف اصلي در اين فضاها رشد و شكوفايي افراد است و وجود استرس در نقطه مقابل اهداف مذكور قرار مي‌گيرد. سوال تحقيق: سؤالات پژوهش حاضر در راستاي شناخت و استخراج عوامل تنش‌زاي محيطي كالبدي و ميزان و درصد اهميت هر يك از عوامل و بررسي مقبوليت و چالش‌برانگيزي عوامل مستخرج مي‌باشد. اهداف تحقيق: هدف اصلي اين پژوهش، تلاشي در راستاي كاهش استرس و افزايش آرامش‌پذيري فضايي براي كاربران در فضاهاي آموزشي دانشگاهي است. روش تحقيق: پژوهش به روش پيمايشي و به‌صورت تكنيك دلفي انجام گرديده است و در آن به نگرش‌سنجي از متخصصان و اساتيد پرداخته‌شده است. سپس تجزيه‌وتحليل اطلاعات با روش تحليل محتواي شانون انجام‌شده است. پس از مطالعه و بررسي منابع كتابخانه‌اي، مصاحبه‌هاي باز پاسخ طي زمان‌هاي مختلف با دوازده نفر از روان‌پزشكان و روانشناسان و معماران خبره اين حوزه صورت گرفته است، سپس به تحليل محتوا پرداخته و مؤلفه‌هاي مؤثر بر استرس كاربران در فضاهاي آموزشي دانشگاهي با توجه به وزن‌دهي ضرايب اهميت و مقبوليت آن‌ها استخراج گرديده است. مهم‌ترين يافته‌ها و نتيجه‌گيري تحقيق: عوامل مستخرج توسط پنج نفر از اساتيد متخصص درزمينهٔ طراحي معماري در چهار دسته مجزا جاي گرفته‌اند. نتايج حاصل‌شده بيانگر اين مطلب است كه از ميان كليه عوامل مستخرج، چهار عامل اصلي شامل: 1 آسايش محيطي (39.20 درصد)، 2 عوامل كالبدي و فيزيكي (32.80 درصد)، 3 عوامل روان‌شناختي اجتماعي (19.20 درصد) و 4 عوامل ادراكي (8.00 درصد) داراي نقش مؤثر بر ميزان استرس افراد در فضاهاي آموزشي هستند. چالش موجود در رابطه با عواملي است كه از ديدگاه متخصصين استرس‌زا هستند و در مقابل آن توافق كامل افراد بر روي عواملي است كه استرس‌زا نيستند؛ لذا در رابطه با عواملي كه بيشترين درصد مقبوليت را كسب نموده‌اند بيشترين اختلاف‌نظر نيز وجود دارد و مسئله بررسي عوامل چالش‌برانگيز خواهد بود.