تحليل فرآيندهاي مورفوديناميكي موثر در عميق‌شدگي آبراهه‌هاي جلگه جنوب غربي درياي خزر، مطالعه موردي: رودخانه‌هاي ليسار، كرگانرود و شفارود در استان گيلان

با توجه به وقوع همزمان بالاآمدگي البرز و فرونشست صفحه اقيانوسي خزر و تغييرات تراز آب درياي خزر، شرايط پيچيده‌اي را در سطح جلگه از لحاظ رسوبگذاري و حفر مجرا شاهد هستيم. به دليل مورفولوژي ناهمگون مناطق ساحلي، تأثير نوسانات درياي خزر در تمام مناطق ساحلي يكسان نيست. مسأله تحقيق آن است كه بستر رودخانه هاي منتهي به خط ساحلي خزر عميق شدگي قابل توجهي را نشان مي‌دهد. از جمله هدفهاي اصلي اين تحقيق، بررسي ارتباط ميزان كف‌كني رودخانه ها با نوسان‌هاي آب درياي خزر، مورفوتكتونيك البرز و عوامل انساني است. براي دستيابي به اين هدف از داده‌هاي دبي و رسوب، نوسان‌هاي تراز آب، مدل رقومي ارتفاعي منطقه با توان تفكيك 12.5 متر به همراه عكس‌هاي هوايي، تصاوير گوگل‌ارث، مطالعات كتابخانه‌اي و ميداني مورد استفاده قرارگرفته است. براي شناخت نحوه عملكرد و ميزان اثرگذاري فعاليت‌هاي نوزمين‌ساخت و تحليل نيمرخ‌هاي طولي و عرضي رودخانه‌ها از شاخص‌هاي ژئومورفيك استفاده شد؛ و به منظور بررسي روند كف‌كني رودخانه هاي مورد مطالعه از كوهستان تا خط ساحل، مقايسه تحليلي نيمرخ هاي طولي و عرضي و مطالعه نمودارهاي تاريخي نوسانات آب درياي خزر انجام گرفت و با بهره‌گيري از استدلال استقرائي تحليل‌ها انجام شد. نتايج حاصل از شاخص‌هاي مورفوتكتونيك و مشاهدات ميداني و بررسي نيمرخ‌هاي عرضي رودخانه‌ها، نشان داد كه در برخي نيمرخ‌ها علاوه بر بالاآمدگي البرز، ساير عوامل از جمله عامل انساني و نوسانات دريا و فرونشست تكتونيكي در عميق‌شدگي بستر رودخانه‌ها نقش داشته‌اند.