معرفي و بررسي نسخه‌هاي خطي «خلد برينِ» واله اصفهاني و نگاهي به ديدگاه تاريخ‌نگارانۀ او

خلد برين، تأليف محمد يوسف قزويني اصفهاني مشهور به واله اصفهاني، يكي از مهم‌ترين تواريخ عمومي نگاشته شده در عصر صفوي است. دسترسي مؤلف به اسناد حكومتي و اطلاع از وقايع سياسي و آشنايي با بزرگان و امراي اين دوره و اين نكته كه خودِ مؤلف در زمرۀ منشيان و صاحب‌منصبان نيمۀ دوم عصر صفوي بوده، موجب شده تا اثر وي مهم‌ترين تاريخ عمومي اين دوره، از مرگ شاه‌عباس اول تا پايان دورۀ صفوي، محسوب شود. به‌رغم اين‌كه مجلد مربوط به تيموريان و تركمانان و همچنين عمدۀ بخش‌هاي مربوط به روضۀ هشتم اين كتاب كه مربوط به دورۀ صفوي است منتشر شده، با اين حال هنوز معرفي و بررسي كامل و مفصلي از تمامي نسخه‌هاي موجود و محتوا و مختصات آن‌ها صورت نگرفته است. در مقالۀ حاضر كوشش شده تا، با مروري به بينش تاريخ‌نگارانۀ واله اصفهاني، نسخه‌هاي موجود از خلد برين كه در دسترس نگارنده بوده معرفي و بررسي شود و اطلاعات نسخه‌شناختي و خصوصيات هر نسخه مورد مطالعه قرار گيرد.