تحليل داستان رستم و سهراب در شاهنامه و پويانماييِ كيانوش دالوند بر اساس الگوي اقتباسِ ريچارد كريوولن

از داستان رستم و سهراب، به دليل بهره مندي از عناصر دراماتيك و جذّابيت هاي داستاني، تاكنون نمايش نامه، اُپرا و فيلم نامه هايي بسيار اقتباس شده است. اين داستان از برجسته ترين و تأمل‌برانگيزترين داستان هاي شاهنامه است كـه در آن پدر و پسر به‌حكم سرنوشت، در بـرابـر يك ديگر قرار مي گيرند. يكي از اين اقتباس ها، پويانمايي «رستم و سهراب» به كارگرداني كيانوش دالوند در سال ١٣٩٢ است. ازآن‌جاكه ساخت پويانمايي در كشور ما نـوپاست و نيـاز بـه زيرساخت هايي دارد كه به اعتقاد نويسندگانِ اين جستار مهم ترين آن فيلم نامه است؛ لذا بر آن شديم تا فيلم نامۀ اين پويانمايي را با معيارهاي كتاب چگونه از هر چيزي فيلم نامه اقتباس كنيم؟ اثر ريچارد كريوولن كه مهم ترين مرجع نگارش فيلم نامه هاي اقتباسي است، مقايسه كنيم تا به هدف اين پژوهش كه كمك به نگارش اصولي و يافتن لغزش هاي فيلم نامه هاي اقتباسي از آثار كهن ادبيات اين مرزوبوم است، بر اساس نمونۀ موردي حاضر دست‌ يابيم. از اين منظر با مقايسۀ اصل داستان در شاهنامه و پويانمايي، اين نتيجه به دست آمده است كه متن شاهنامه منطبق با الگوي ساختاري محتوايي كريوولن است؛ ولي فيلم نامۀ پويانمايي اقتباسي، كم و كاستي هايي دارد كه عبارت است از: نپرداختن به تبيين نوع اقتباس، در نظر نگرفتن روح داستان، تغيير ناگهاني پايان داستان بدون فراهم آمدن زمينه هاي آن از پيش، تغيير درون مايۀ اثر، عدم معرفي آفرينندۀ داستان. ضمن اين كه با اين دگرگوني، اثر را از ژانر اصلي حماسيتراژدي خود خارج كرده، باعث ايجاد شبهۀ نوعي تحريف در داستاني چنين محبوب شده است.