تحليل رفتار متقابل در داستان رستم و اسفنديار بر اساس نظريه اريك برن

تحليل رفتار متقابل (به‌اختصار TA)، يكي از نظريه‌هاي مطرح در روان شناسي نوين است كه به موضوع سامان‌دهي رفتار در ارتباطات انساني مي‌پردازد. كاربرد اين نظريه در تحليل داستان‌ها مي‌تواند راه كاري علمي و مؤثر براي بهره‌گيري از آثار گران‌سنگ ادبي باشد. از آن‌جا‌كه داستان‌هاي شاهنامه مضامين و موقعيت‌هاي مربوط به روابط انساني را به‌خوبي انعكاس داده است، جاي‌ آن دارد كه از منظر اين نظريه نيز به آن نگريسته شود. در اين پژوهش، داستان رستم و اسفنديار از شاهنامۀ فردوسي در چارچوب روش توصيفيتحليلي و با سود جستن از روي‌كرد «TA» مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از پژوهش نشان داد كه دليل شكستِ روابط و شكل‌گيري پايان غم‌انگيز در‌ اين ماجرا، وجود آسيبِ آلودگي در ساختار رواني اسفنديار و نيز مهارها و سوق‌دهنده‌هاي موجود در پيش‌نويس زندگي او بوده است كه عدم استقلال و ضعف در تصميم‌گيري وي و نهايتاً پايان تراژيك داستان را در پي داشته ‌است.