مطالعه ي تطبيقي طلاق در فرهنگ جاهليت و قرآن با تكيه بر بسترهاي معرفتي

شناخت نظام فكري رايج مردم جاهلي درباره ي مسائل زنان، زمينه اي براي درك و فهم بهتر قوانين و احكام مربوط به زنان در اسلام فراهم مي كند. مسئله ي «طلاق» از جمله مباحثي است كه بين فرهنگ جاهلي و اسلام تفاوت‌هاي بايني داشته و قرآن با رويكرد تحول گرا و اصلاحي در اين خصوص، در جامعه بشريت نقش اساسي ايفا كرده است؛ اصلي ترين وجوه افتراق «طلاق» آسان و ساده انگاري آن در ميان عرب جاهلي بود؛ اين مسئله بر گرفته از بستر معرفتي فرهنگ جاهليت نسبت به حقوق زن و تضعيف آن در امر «طلاق» است. در عصر جاهليت «طلاق» بدون هيچ مقدمات و شرايط و لواحقي (جز رضايت مرد) به وقوع پيوسته و هدف از آن انتقام جويي يا تنبيه زن يا قبيله ي وي بود. در حالي كه اسلام برخي از انواع «طلاق» از جمله: ايلاء، ظهار و عضل را لغو و بعضي ديگر از جمله: طلاق رجعي، خلع، مبارات و بائن را تعديل نمود. زن پس از «طلاق» به دليل تعصب افراطي مرد، حق ازدواج با مرد ديگر (حتي بعد از عده) را نداشت؛ عدم محدوديت «طلاق» و نيز غير كلامي بودن آن ابزاري در دست مرد به منزله ي آزار زن بود. عده ي «طلاق» در زمان جاهليت، در منابع تفسيري و تاريخي از جمله مباحث مورد تناقض است؛ در حالي كه با استنادات قرآني و روايي در اسلام اين امر مورد تاكيد قرار گرفته و طبق ديدگاه مفسران مراد از «ثَلاثَهَ قُرُوء» در آيه ي قرآن، دلالت بر سه بار پاك شدن از حيض، به منظور اتمام دوره ي عده است. لذا هدف اسلام در مسئله ي «طلاق» ارائه ي الگوي مطلوب انسانيت و تكريم مقام زن است. گردآوري اطلاعات در اين مقاله كتابخانه اي (از طريق مراجعه به كتب تاريخي و شعري عرب جاهلي و كتب تفسيري) و پردازش آن ها به روش مقارنه اي و تحليلي است.