تحليل مكاني احتمال رخداد بارش در ايران در فازهاي مختلف سيگنال اقليمي مادن - جوليان

Spatial analysis of occurrence probability of precipitation over Iran based on different phases of MJO’s climatic signals

سيگنال بزرگ‌ مقياس مادن -جوليان (MJO) يكي از عوامل تأثيرگذار بر رخداد بارش در نواحي حارهّ‌اي و حتّي برون حارهّ‌اي است. تأثير اين سيگنال بر خصوصيات بارش عموماً در نواحي جنوبي ايران بررسي شده ‌است. هدف اين پژوهش، بررسي توزيع مكاني احتمال رخداد بارش‌ در ايران بر اساس فازهاي مختلف MJO است. داده‌هاي مورد استفاده متشكل از شاخص روزانه‌ MJO و بارش روزانه پايگاه‌ داده‌ تحليل مجدد ERA-Interim در محدوده جغرافيايي ايران با قابليت تفكيك 0/5 ‌درجه در شش‌ماه سرد سال، نوامبر تا آوريل 1979-2016 مي‌باشد. فازهاي مثبت و منفي MJO بر مبناي فازهاي هشت‌گانه شاخص ويلر و هندون (2004) در نظر گرفته شده‌اند. تحليل همزماني وقوع بارش‌ها و فازهاي مختلف MJO نشان داد كه در فاز منفي MJO، احتمال رخداد بارش متناسب با عرض جغرافيائي از جنوب به شمال كاهش مي‌يابد. همه نقاط در محدوده مطالعاتي حدّاقل 45 درصد بارش خود را در فاز منفي دريافت كرده‌اند. اين مقدار در عرض‌هاي 25 درجه جنوب كشور به حدود 75 درصد مي‌رسد. به عكس، احتمال رخداد بارش در فاز مثبت به صورت تقريباً منظم از جنوب به شمال افزايش مي‌يابد و همه نقاط محدوده مورد بررسي حدّاقل 25 درصد بارش خود را در اين فاز دريافت كرده‌اند. اين مقدار در شمال و به ويژه شمال غرب كشور حدّاكثر مقدار 60 درصد دارد كه نسبت به فاز منفي تقريبا 20 درصد افزايش يافته است. كمترين احتمال بارش در فاز مثبت، مربوط به جنوب كشور و عرض‌هاي 25 درجه است كه احتمال رخداد بارش نسبت به فاز منفي 50 درصد كاهش يافته است.

Madden and Julian (MJO), a large-scale climate signals, is one of the factors that affect the tropical and even subtropical areas. The effect of MJO on precipitation has generally been investigated in the southern parts of Iran. The purpose of this study is to investigate the spatial distribution of probability of precipitation occurrence(PPO) over Iran based on MJO phases. The data used are the daily MJO index and precipitation from the ERA-Interim reanalysis data that covers Iran’s region in cold months of the year. The negative and positive phases of the MJO, MJO- and MJO+, are based on the Wheeler and Hendon (2004) index. The analysis of coincidence of PPO and MJO phases showed that the PPO over Iran in the MJO- decreases as a nearly regular from the south to the north of the country and indicates reduction of the effect of MJO on precipitation event. All grid points received at least 45% of their precipitation during the MJO-. The PPO is about 75% in the south of Iran. On the contrary, the PPO in the MJO+, increases as a nearly regular from the south to the north, and all grid points receive at least 25% of their precipitation in coincidence with MJO+. Maximum of PPO in the north and especially in the northwest of Iran is about 60% which has increased almost 20% compared to MJO-. The lowest PPO coincidence with MJO- is related to the southern regions of Iran, near 25° N latitudes where the PPO decreases about 50% in comparison with MJO.