تأثير سياست ملي‌گرايي و تمركزگرايي رضاشاه بر وضعيت آموزشي مدارس اقليت‌هاي ديني

در دوران رضاشاه، سياست‌هاي تمركز، تجدد آمرانه و وحدت ملي منجر به اصلاحاتي در زمينۀ آموزش شد. اين دوران به دليل تلاش براي هدايت جامعه به‌سوي آموزش نوين در سايۀ ملي‌گرايي و تمركزگرايي از بُعد آموزش‌وپرورش، دوران مهمي در تاريخ ايران محسوب مي‌شود. مقالۀ حاضر درصدد است با روش توصيفي‌تحليلي و با تكيه بر اسناد به اين پرسش پاسخ دهد كه سياست ملي‌گرايي و تمركزگرايي دوران رضاشاه چه تأثيري بر وضعيت مدارس اقليت‌هاي ديني (ارمنيان، زرتشتيان و يهوديان) گذاشت. در اين برهه، مدارس اقليت‌هاي ديني تحت تأثير اين دو سياست قرار گرفتند. در برخي برنامه‌هاي آموزشي فعاليت‌هاي مدارس همسو با سياست آموزشي جديد نبود و در مقابل آن مقاومت‌هايي از طرف جامعه اقليت‌ها صورت گرفت كه مدارس آنان را با چالش‌هايي روبرو ساخت. يافته‌هاي اين پژوهش نشان مي‌دهد كه آموزش در ميان اقليت‌هاي ديني از جهت تدريس زبان فارسي، مواد درسي، نام آموزشگاه‌ها، تعطيلات و فوق‌برنامه تحت تأثير تغييرات جديد قرار گرفت. تعطيلي براي بعضي مدارس، دائمي و دانش‌آموزان آنان در مدارس دولتي ادغام شد و براي برخي مدارس، موقت (يك يا چند ماه) و تا زمان الزام آنان به اجراي برنامه‌هاي وزارتي بود. دليل مقاومت آنان در برابر سياست جديد آموزشي گرايش به استقلال آموزشي و نگراني به‌خاطر از دست دادن هويتشان بود و پيامد آن نظارت نسبي دولت و نارضايتي اقليت‌ها از حاكميت وقت بود.