ارزيابي صفات زراعي و تحمل به خشكي در لاين‌هاي حاصل از سه تلاقي بين گونه‌اي گلرنگ

تنوع ژنتيكي در گونه اهلي گلرنگ براي تحمل به خشكي و صفات زراعي به‌دليل فرسايش ژنتيكي محدود است. استفاده از گونه‌هاي وحشي به‌عنوان منابع ارزشمند براي بهبود تحمل به تنش‌هاي غيرزيستي همواره مورد توجه بوده است. در اين مطالعه گونه اهلي (Carthamus tinctorius) با دو گونه وحشي (گونه‌هاي C. oxyacanthus و C. palaestinus) تلاقي داده شد (سه تلاقي دو بدو) و ژنوتيپ‌هاي حاصل تا نسل پنجم خالص‌سازي شدند. سپس مجموع 159 ژنوتيپ گلرنگ حاصل از سه تلاقي بين‌گونه‌اي طي سال‌هاي 13951394 و 13961395 از نظر صفات زراعي و تحمل به خشكي در مزرعه دانشگاه صنعتي اصفهان مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج نشان داد كه براي اكثر صفات زراعي و عملكردي تنوع قابل ملاحظه‌اي بين گونه‌هاي والدي و نيز بين و درون لاين‌هاي هر سه تلاقي وجود داشت. گونه‌هاي C. tinctorius و C. palaestinus بيشترين مقدار عملكرد دانه را در هر دو محيط نرمال و تنش خشكي نشان دادند. در شرايط آبياري نرمال تلاقي لاين‌هاي گونه اهلي با C. palaestinus بيشترين عملكرد دانه را به‌خود اختصاص داد و از نظر ساير صفات زراعي مانند قطر غوزه، تعداد دانه در غوزه و عملكرد روغن نيز اين جمعيت نسبت به دو جمعيت ديگر برتري داشت. در شرايط خشكي هر سه جمعيت پتانسيل خوبي براي تحمل به خشكي نشان دادند كه از به ارث رسيدن مقاومت از دو والد وحشي ناشي مي‌شود. تفكيك يافته‌هاي متجاوز برتر از نظر تحمل به تنش خشكي در هر سه جمعيت شناسايي شدند. درنهايت نتايج نشان داد كه مي‌توان از نتايج اين جمعيت‌ها براي اصلاح و افزايش عملكرد دانه و روغن براي ترويج اين گياه در مناطق خشك بهره برد.